Gezondheid en zorggebruik; persoonskenmerken

Tabeltoelichting

Toelichting onderwerpen

Psychische klachten (MHI-5<60), 12 plus

Percentage personen van 12 jaar of ouder dat minder dan 60 scoort op de Mental Health Inventory (MHI) voor adolescenten vanaf 12 jaar en volwassenen. De cijfers hebben betrekking op de 'Mental Health Inventory 5' ofwel 'MHI-5'. Dit is een internationale standaard voor een specifieke meting van de psychische klachten, bestaande uit 5 vragen. De MHI-5 is feitelijk een deelschaal van de Short Format 36 ofwel SF-36, een uitvoerige internationale standaard voor de meting van gezondheid. De MHI-5 betreft vragen die steeds betrekking hebben op hoe men zich in de afgelopen 4 weken voelde.

Gevraagd is:
1. Voelde u zich erg zenuwachtig?
2. Zat u zo erg in de put dat niets u kon opvrolijken?
3. Voelde u zich kalm en rustig?
4. Voelde u zich neerslachtig en somber?
5. Voelde u zich gelukkig?

Iedere vraag heeft de volgende 6 antwoordcategorieën: voortdurend-meestal-vaak-soms-zelden-nooit. Bij de positief geformuleerde vragen van de MHI vragenlijst (vraag 3 en 5) zijn voor de antwoordcategorieën in volgorde de waarden 5, 4, 3, 2, 1, en 0 toegekend. Bij de negatief geformuleerde vragen (vraag 1, 2 en 4) zijn precies de omgekeerde waarden toegekend. Vervolgens zijn per persoon de somscores berekend en zijn deze vermenigvuldigd met 4, zodat de minimale somscore van een persoon 0 (zeer ongezond)en de maximale score 100 (perfect gezond) kan bedragen. Een score van 60 of meer betekent dat een respondent geen psychische klachten heeft. Een score van minder dan 60 betekent dat iemand wel psychische klachten heeft.

Tot 2023 werd, in plaats van ‘psychische klachten’, de term ‘psychisch ongezond’ gebruikt.

Slaapproblemen, 12 jaar oud ouder

In de gezondheidsenquête wordt gevraagd in welke mate mensen, in de afgelopen 2 weken, last hebben gehad van problemen met slapen? Hierbij kan gedacht worden aan moeite met in slaap vallen, moeite om door te slapen, of te vroeg wakker worden. De antwoordopties hierbij waren:
1. Helemaal niet
2. Een beetje
3. Nogal
4. Veel
5. Heel veel
Aan de mensen die aangaven dat ze last hebben gehad van problemen met slapen werd gevraagd in welke mate de slaapprobleem, de afgelopen 2 weken, het dagelijks functioneren belemmerd hebben. Hierbij kan men denken aan: vermoeidheid overdag, functioneren op het werk, uitvoeren van dagelijkse taken, concentratie, geheugen, stemming. De antwoordopties hierbij waren:
1. Helemaal niet
2. Een beetje
3. Nogal
4. Veel  
5. Heel veel

Vanaf 2023 worden de vragen over slaap iedere 2 jaar gesteld (in de even jaren).

Belemmerd door slaapproblemen

Percentage personen van 12 jaar of ouder die in de afgelopen twee weken belemmerd waren in het dagelijks functioneren. Dit zijn de mensen met de antwoordcategorie ‘nogal’, ‘veel’ of ‘heel veel’ op de vraag ‘In welke mate heeft u in de afgelopen 2 weken last gehad van problemen met slapen? Denkt u hierbij aan moeite met in slaap vallen, moeite om door te slapen, of te vroeg wakker worden. En op de vraag ‘In welke mate hebben uw slaapprobleem u de afgelopen 2 weken belemmerd bij uw dagelijks functioneren?’ ook antwoordden met ‘nogal’, ‘veel’ of ‘heel veel’.

Angst, 12 jaar of ouder

Angstige periode, ooit

Het percentage mensen van 12 jaar of ouder dat met ‘ja’ antwoordt op de vraag ‘Heeft u ooit een periode gehad waarin u erg angstig of bezorgd was, minstens 2 weken achter elkaar?’

Angstige periode, afgelopen 12 maanden

Het percentage mensen van 12 jaar of ouder dat met ‘ja’ antwoordt op de vraag ‘Heeft u ooit een periode gehad waarin u erg angstig of bezorgd was, minstens 2 weken achter elkaar?’ en met ‘ja’ antwoordt op de vervolgvraag ‘Heeft u dit in de afgelopen 12 maanden gehad?’.

Langdurige aandoeningen

Aan alle respondenten wordt gevraagd: Heeft u / uw kind één of meer langdurige ziekten of aandoeningen? Langdurig is (naar verwachting) 6 maanden of langer. Vervolgens worden 23 aandoeningen en een restcategorie 'overige aandoeningen' voorgelegd en gevraagd of mensen deze aandoening in de afgelopen 12 maanden hebben gehad. Van drie van die aandoeningen wordt ook gevraagd of men die ooit heeft gehad. Daarnaast wordt (uitgebreider) gevraagd naar suikerziekte (diabetes). De meeste vragen naar specifieke langdurige aandoeningen worden aan personen van alle leeftijden gesteld. Aandoeningen die niet vaak voorkomen bij jongeren worden gesteld aan personen van 12 jaar of ouder.

Op enquêtedatum/in afgelopen 12 maanden

Langdurige ziektes en aandoeningen in de afgelopen 12 maanden. Respondenten kunnen aangeven of ze de ziekte of aandoening hebben of afgelopen 12 maanden hebben gehad.

Depressie, 12 jaar of ouder

Percentage personen, van 12 jaar of ouder, met de antwoordcategorie 'ja' op de vraag: Heeft of had u in de afgelopen 12 maanden een depressie?

Medische contacten

Aan personen wordt gevraagd of zij contact hebben gehad met de huisarts, de specialist, de tandarts, de mondhygiënist, de orthodontist , de fysio- en oefentherapeut, de psycholoog, psychotherapeut of psychiater, en of zij behandeld zijn door een alternatief genezer. Ook wordt gevraagd naar ziekenhuisopnamen of dagopnamen, of mensen thuiszorg hebben ontvangen. De meeste vragen naar medische contacten worden aan personen van alle leeftijden gesteld. Voor kinderen tot 12 jaar worden deze vragen door de ouder/verzorger beantwoord. Contacten die niet vaak voorkomen bij kinderen worden gesteld vanaf een hogere leeftijd.

Contact psycholoog/psychiater,4 of ouder

Cijfers over contacten met de psycholoog, psychiater of psychotherapeut. Deze vragen worden gesteld aan personen van 4 jaar of ouder. Voor kinderen jonger dan 12 jaar worden deze vragen beantwoord door de ouder/verzorger.

Personen met minimaal 1 contact

Percentage personen in de bevolking dat minimaal 1 keer in de 12 maanden voorafgaand aan de enquêtedatum contact heeft gehad.