Maatstaven Financiële-verhoudingswet (Fvw)

Maatstaven Financiële-verhoudingswet (Fvw)

Status cijfer Regio's Perioden Particuliere huishoudens Huishoudens met relatief laag inkomen (aantal) Woonkernen Woonkernen met minimaal 500 adressen (aantal) Omgevingsadressendichtheid (per km²)
Voorlopig Nederland 2026 1.171 2.088
Voorlopig Noord-Nederland (LD) 2026 212 1.266
Voorlopig Oost-Nederland (LD) 2026 264 1.342
Voorlopig West-Nederland (LD) 2026 407 2.819
Voorlopig Zuid-Nederland (LD) 2026 288 1.536
Voorlopig Groningen (PV) 2026 57 1.871
Voorlopig Fryslân (PV) 2026 94 1.036
Voorlopig Drenthe (PV) 2026 61 839
Voorlopig Overijssel (PV) 2026 73 1.395
Voorlopig Flevoland (PV) 2026 19 1.331
Voorlopig Gelderland (PV) 2026 172 1.315
Voorlopig Utrecht (PV) 2026 65 2.114
Voorlopig Noord-Holland (PV) 2026 121 3.293
Voorlopig Zuid-Holland (PV) 2026 146 2.911
Voorlopig Zeeland (PV) 2026 75 947
Voorlopig Noord-Brabant (PV) 2026 180 1.625
Voorlopig Limburg (PV) 2026 108 1.342
Voorlopig Oost-Groningen (CR) 2026 18 758
Voorlopig Delfzijl en omgeving (CR) 2026 5 708
Voorlopig Overig Groningen (CR) 2026 34 2.368
Voorlopig Noord-Friesland (CR) 2026 49 1.219
Voorlopig Zuidwest-Friesland (CR) 2026 24 738
Voorlopig Zuidoost-Friesland (CR) 2026 21 947
Voorlopig Noord-Drenthe (CR) 2026 20 887
Voorlopig Zuidoost-Drenthe (CR) 2026 25 700
Voorlopig Zuidwest-Drenthe (CR) 2026 16 944
Voorlopig Noord-Overijssel (CR) 2026 29 1.236
Voorlopig Zuidwest-Overijssel (CR) 2026 8 1.459
Voorlopig Twente (CR) 2026 36 1.473
Voorlopig Veluwe (CR) 2026 48 1.322
Voorlopig Achterhoek (CR) 2026 37 913
Voorlopig Arnhem/Nijmegen (CR) 2026 45 1.681
Voorlopig Zuidwest-Gelderland (CR) 2026 42 798
Voorlopig Utrecht (CR) 2026 65 2.114
Voorlopig Kop van Noord-Holland (CR) 2026 45 1.033
Voorlopig Alkmaar en omgeving (CR) 2026 13 1.782
Voorlopig IJmond (CR) 2026 8 2.047
Voorlopig Agglomeratie Haarlem (CR) 2026 7 3.108
Voorlopig Zaanstreek (CR) 2026 5 2.115
Voorlopig Groot-Amsterdam (CR) 2026 30 4.677
Voorlopig Het Gooi en Vechtstreek (CR) 2026 13 2.065
Voorlopig Agglomeratie Leiden en Bollenstreek (CR) 2026 21 2.402
Voorlopig Agglomeratie 's-Gravenhage (CR) 2026 11 4.153
Voorlopig Delft en Westland (CR) 2026 5 2.593
Voorlopig Oost-Zuid-Holland (CR) 2026 25 1.678
Voorlopig Groot-Rijnmond (CR) 2026 63 2.879
Voorlopig Zuidoost-Zuid-Holland (CR) 2026 21 1.906
Voorlopig Zeeuwsch-Vlaanderen (CR) 2026 23 673
Voorlopig Overig Zeeland (CR) 2026 52 1.057
Voorlopig West-Noord-Brabant (CR) 2026 42 1.616
Voorlopig Midden-Noord-Brabant (CR) 2026 33 1.882
Voorlopig Noordoost-Noord-Brabant (CR) 2026 54 1.306
Voorlopig Zuidoost-Noord-Brabant (CR) 2026 51 1.731
Voorlopig Noord-Limburg (CR) 2026 34 1.069
Voorlopig Midden-Limburg (CR) 2026 32 992
Voorlopig Zuid-Limburg (CR) 2026 42 1.595
Voorlopig Flevoland (CR) 2026 19 1.331
Voorlopig Aa en Hunze 2026 5 287
Voorlopig Aalsmeer 2026 2 982
Voorlopig Aalten 2026 3 791
Voorlopig Achtkarspelen 2026 5 444
Voorlopig Alblasserdam 2026 1 1.528
Voorlopig Albrandswaard 2026 2 1.058
Voorlopig Alkmaar 2026 5 2.394
Voorlopig Almelo 2026 2 1.635
Voorlopig Almere 2026 2 1.645
Voorlopig Alphen aan den Rijn 2026 5 1.928
Voorlopig Alphen-Chaam 2026 2 332
Voorlopig Altena 2026 11 526
Voorlopig Ameland 2026 4 278
Voorlopig Amersfoort 2026 1 2.453
Voorlopig Amstelveen 2026 1 2.578
Voorlopig Amsterdam 2026 4 6.134
Voorlopig Apeldoorn 2026 7 1.770
Voorlopig Arnhem 2026 1 2.329
Voorlopig Assen 2026 1 1.623
Voorlopig Asten 2026 2 1.013
Voorlopig Baarle-Nassau 2026 1 375
Voorlopig Baarn 2026 1 1.657
Voorlopig Barendrecht 2026 1 1.707
Voorlopig Barneveld 2026 7 909
Voorlopig Beek (L.) 2026 2 893
Voorlopig Beekdaelen 2026 7 509
Voorlopig Beesel 2026 1 786
Voorlopig Berg en Dal 2026 5 675
Voorlopig Bergeijk 2026 5 520
Voorlopig Bergen (L.) 2026 4 316
Voorlopig Bergen (NH.) 2026 5 832
Voorlopig Bergen op Zoom 2026 2 1.923
Voorlopig Berkelland 2026 5 646
Voorlopig Bernheze 2026 4 716
Voorlopig Best 2026 1 1.482
Voorlopig Beuningen 2026 3 1.024
Voorlopig Beverwijk 2026 2 2.837
Voorlopig De Bilt 2026 4 1.290
Voorlopig Bladel 2026 4 713
Voorlopig Blaricum 2026 2 1.097
Voorlopig Bloemendaal 2026 3 1.117
Voorlopig Bodegraven-Reeuwijk 2026 6 1.153
Voorlopig Boekel 2026 2 587
Bron: CBS.
Verklaring van tekens

Tabeltoelichting


Deze tabel bevat gegevens die (mede) als grondslag dienen bij het bepalen van de hoogte van de Algemene Uitkeringen aan gemeenten en provincies. Daarnaast zijn er enkele gegevens ten behoeve van de Decentralisatie Uitkering beschikbaar.
Het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties bepaalt deze uitkeringen aan de hand van verdeelmodellen. De hiervoor gebruikte eenheden die het CBS levert worden beschreven in de 'Toelichting op de berekeningen van de uitkeringen uit het gemeentefonds 1997 e.v. jaren', zie paragraaf 3. Dit verdeelstelsel is op 1 januari 1998 in werking getreden (Staatsblad, 1997, 526).

Gegevens beschikbaar vanaf: 2023.

Status van de cijfers:
Er worden zowel voorlopige als definitieve cijfers gepubliceerd.

De onderwerpen: Belastingcapaciteit woningen, belastingcapaciteit niet-woningen en Amendement De Pater kunnen door nagekomen berichten ondanks de status definitief alsnog worden aangepast.

Wijzigingen per 9 december 2025

Definitieve cijfers 2023
-Huishoudens met relatief laag inkomen

Voorlopige cijfers 2024
-Huishoudens met relatief laag inkomen

Definitieve cijfers 2024
-Huishoudens met relatief laag inkomen

Voorlopige cijfers 2025
-Huishoudens met relatief laag inkomen

Wanneer komen er nieuwe cijfers?
Nieuwe cijfers worden onregelmatig gepubliceerd.

Toelichting onderwerpen

Particuliere huishoudens
Een particulier huishouden is een verzameling van één of meer personen die een woonruimte bewoont en zichzelf daar particulier, d.w.z. niet bedrijfsmatig voorziet in huisvesting en dergelijke levensbehoeften.

Een particulier huishouden wordt afgeleid uit de Basis Registratie Personen en belastingdienstgegevens over samenwonende paren met waar nodig gebruikmaking van de Enquête Beroepsbevolking.
Huishoudens met relatief laag inkomen
Het aantal particuliere huishoudens exclusief studentenhuishoudens in een regio in het 2e, 3e en 4e deciel van de landelijke inkomensverdeling van het gestandaardiseerd besteedbaar inkomen van particuliere huishoudens exclusief studentenhuishoudens.

Het huishoudensinkomen bestaat uit de som van de inkomens van de afzonderlijke leden van de huishoudens.

Het gestandaardiseerd besteedbaar inkomen is het besteedbaar inkomen gecorrigeerd voor verschillen in grootte en samenstelling van het huishouden. Deze correctie vindt plaats met behulp van equivalentiefactoren. In de equivalentiefactor komen de schaalvoordelen tot uitdrukking die het gevolg zijn van het voeren van een gemeenschappelijke huishouding. Met behulp van de equivalentiefactoren worden alle inkomens herleid tot het inkomen van een eenpersoonshuishouden. Op deze wijze is het welvaartsniveau van verschillende typen huishoudens onderling vergelijkbaar gemaakt.

In tabellen met inkomensverdelingen zijn de huishoudens in tien inkomensklassen verdeeld. De klassengrenzen van de verdeling zijn als volgt bepaald. De huishoudens worden gerangschikt naar hoogte van besteedbaar inkomen. Daarna worden de eenheden in tien, qua aantal gelijke groepen (zogenaamde decielgroepen) verdeeld en wordt het hoogste inkomen in elke groep bepaald. Deze inkomens vormen de klassengrenzen of decielen. Voor de maatstaf geldt het totaal aantal huishoudens met een inkomen in het 2e, 3e en 4e deciel.

Voorlopige cijfers betreffen voorlopige gegevens over het voorgaand jaar. Definitieve cijfers betreffen definitieve gegevens over het voorgaand jaar.


Woonkernen
Woonkernen zijn in de Financiële verhoudingswet (Fvw) omschreven als geïsoleerde rastervierkanten of aaneen gesloten gebieden van met zijden aan elkaar grenzende rastervierkanten van 500 meter bij 500 meter (volgens het Stelsel van Rijksdriehoeksmeting) van een gemeente.
Ieder rastervierkant van een woonkern bevat in totaal ten minste 25 verblijfplaatsen (verblijfsobject, standplaats of ligplaats) en wordt wanneer er meerdere gemeenten in een vierkant liggen aan de gemeente met het hoogste aantal verblijfplaatsen toegekend. Bij gelijke aantallen wordt een vierkant aan de gemeente met het hoogste aantal verblijfplaatsen toegekend.
Bron voor het aantal verblijfplaatsen is de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG), waarbij aan ieder van in gebruik zijnde verblijfsobjecten, standplaatsen en ligplaatsen per 1 januari van het peiljaar een vierkant wordt toegekend.
Woonkernen met minimaal 500 adressen
Het totaal aantal woonkernen van een gemeente met minimaal 500 verblijfplaatsen.
Omgevingsadressendichtheid
Omgevingsadressendichtheid (OAD) in adressen / km².

De OAD is gedefinieerd als het gemiddeld aantal hoofdadressen dat een hoofdadres in zijn omgeving heeft. Als omgeving van een adres wordt een cirkel aangehouden met een straal van één kilometer rondom dat adres. De OAD wordt berekend per afzonderlijk vierkant van 500 meter bij 500 meter waarbij aan alle adressen in dat vierkant dezelfde OAD wordt toegekend.
Bij gemeentelijke en bovengemeentelijke indelingen is de adres gewogen OAD bepaald.

Met ingang van cijfers over 2015 wordt het adres gedefinieerd als het hoofdadres van verblijfplaatsen, de verzameling van verblijfsobjecten, standplaatsen en ligplaatsen, volgens de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG).

Voor meer informatie over de OAD en zijn rol in de bepaling van de stedelijkheid van een gebied wordt verwezen naar het artikel: 'Een nieuwe maatstaf voor stedelijkheid: de omgevingsadressendichtheid' in de Maandstatistiek van de bevolking, jaargang 40, juli 1992, 14-27, CBS.

Definitieve cijfers
De OAD wordt berekend op basis van in gebruik zijnde verblijfplaatsen op 1 januari van het peiljaar.

Voorlopige cijfers
Deze worden afgeleid van in gebruik zijnde verblijfplaatsen in de BAG per 1 september van het jaar voorafgaand aan het peiljaar.
De gemeentelijke indeling van het peiljaar is afgeleid van een herindeling en, indien van toepassing, opsplitsing van gemeenten van het voorgaande jaar. Grenscorrecties tussen gemeenten worden hierbij buiten beschouwing gelaten.