Vermeden verbruik fossiele energie en emissie CO2

Deze tabel bevat cijfers over het vermeden verbruik van fossiele energie en de vermeden emissie van kooldioxide (CO2). Cijfers worden zowel in absolute zin gepresenteerd als ten opzichte van de totale emissie van CO2 in Nederland.

Met het verbruik van hernieuwbare energie wordt het verbruik van fossiele energie vermeden en daarmee de uitstoot van CO2 die met het verbruik van fossiele brandstoffen zou zijn ontstaan. Hernieuwbare energie is energie uit wind, waterkracht, zon, bodem, buitenluchtwarmte en biomassa. Dit is energie uit natuurlijke processen die constant wordt aangevuld.

De gegevens kunnen worden uitgesplitst naar energiebron/techniek en naar toepassing (elektriciteit, warmte en vervoer).

Vanaf verslagjaar 2021 gelden er in het kader van de EU-Richtlijn Hernieuwbare Energie (2018) nieuwe duurzaamheidscriteria voor vaste en gasvormige biomassa verbruikt in installaties boven een bepaalde vermogensgrens. Alleen de vaste en gasvormige biomassa die aan deze duurzaamheidscriteria voldoen zijn meegenomen in de berekening van het vermeden verbruik van fossiele energie en emissie van CO2 in 2021.
Een uitzondering geldt voor biogas dat is ingezet voor de productie van groen gas. De huidige methode maakt geen onderscheid tussen duurzaam en niet-duurzame inzet van biogas voor de productie van groen gas. Hierin wijkt deze methode af van de bruto eindverbruik-methode gebruikt voor de meeste hernieuwbare energiestatistieken. Zie Protocol Monitoring Hernieuwbare Energie RVO CBS voor meer informatie over beide methodes.

Gegevens beschikbaar vanaf: 1990

Status van de cijfers:
De cijfers in deze tabel zijn definitief tot en met 2023, nader voorlopig voor het verslagjaar 2024.

Wijzigingen per december 2025:
Cijfers over 2021 en 2022 zijn gereviseerd en cijfers over 2023 en 2024 zijn bijgesteld.
De revisie heeft betrekking op verbeterde data over (bio)diesel en verbruik van mobiele werktuigen in de bouwnijverheid en de diensten. Hierdoor vindt er een verschuiving plaats van biodieselverbruik met energietoepassing vervoer naar energietoepassing warmte. Cijfers over diverse andere energiedragers en technieken zijn licht gewijzigd door het beschikbaar komen van nieuwe informatie.

Wijzigingen per juli 2025:
In verband met de langere doorlooptijd dan normaal bij het maken van cijfers over zonnestroom 2024 bevatten niet alle tabellen over energie de nieuwste cijfers over de productie 2024 van zonnestroom. Deze tabel bevat verouderde cijfers van juni 2025. De meest actuele cijfers, met een productie van zonnestroom 2024 die ongeveer 5 procent hoger is, staan in deze twee tabellen:
- StatLine - Zonnestroom; vermogen en vermogensklasse, bedrijven en woningen, regio
- StatLine - Hernieuwbare energie; zonnestroom, windenergie, RES-regio
Bij de volgende reguliere update (november 2025) worden de nader voorlopige cijfers geactualiseerd en bevatten alle tabellen weer dezelfde informatie. Onze excuses voor dit ongemak.

Wijzigingen per juli 2025:
Cijfers over 2024 toegevoegd.

Wijzigingen per januari 2025
Cijfers over 2022 en 2023 zijn geactualiseerd. Hiermee zijn de cijfers over 2022 definitief.
De cijfers over “Bodemwarmte, warmtepompen” en “Buitenluchtwarmte” voor 2023 wijken af van de cijfers zoals gepubliceerd in de warmtepompentabel (StatLine-code 85523). De referentierendementen om de vermeden verbruiken en emissies te berekenen voor 2023 zijn in december 2024 gepubliceerd. Tijdens de update in november 2024 van de warmtepompentabel zijn de referentierendementen van 2022 gebruikt, wat voor het verschil tussen de cijfers zorgt.

Wijzigingen per 16 augustus 2024
Cijfers over 2023 zijn toegevoegd.
Sinds 2022 kent Nederland bruto eindverbruik van biokerosine. Deze biokerosine wordt verbruikt door het internationale vliegverkeer, wat geen onderdeel uitmaakt van het primaire energieverbruik. Omdat het internationale vliegverkeer wel wordt meegenomen in de berekening van het bruto eindverbruik van energie, wat de basis is voor de berekening van het vermeden energieverbruik, is biokerosine toegevoegd aan deze tabel. De cijfers over biokerosine in 2022 worden bij het definitief maken van dit verslagjaar toegevoegd.
Door de toevoeging van biokerosine aan deze tabel is de berekening van de noemers ook aangepast. Het verbruik en de emissies van het internationale vliegverkeer zijn voor de cijfers vanaf 2023 onderdeel van de noemers om de relatieve cijfers in de tabel te berekenen, zoals ook voor de noemer van bruto eindverbruik geldt.

Wanneer komen er nieuwe cijfers:
Voorlopige cijfers over het voorafgaande jaar verschijnen elk jaar in juni.
In december worden deze cijfers bijgesteld en krijgen de status nader voorlopig, omdat cijfers over zonnestroom en de noemers het jaar erop nog worden bijgesteld.
Definitieve cijfers verschijnen in december twee jaar na afloop van het verslagjaar.