Dierlijke mest; productie en mineralenuitscheiding; bedrijfstype, regio

Bekijk volledige tabel Download volledige dataset Toon toelichting
Bedrijfstype Regio's Productie en plaatsingruimte mest Bedrijven zonder overproductie mineralen Bedrijven zonder overproductie (%) Productie en plaatsingruimte mest Bedrijven zonder overproductie mineralen Rest. plaatsingsruimte stikstof (N) (1 000 kg) Productie en plaatsingruimte mest Bedrijven zonder overproductie mineralen Rest. plaatsingsruimte fosfaat (P205) (1 000 kg) Productie en plaatsingruimte mest Bedrijven met overproductie mineralen Bedrijven met overproductie (%) Productie en plaatsingruimte mest Bedrijven met overproductie mineralen Stikstofoverschot (N) (1 000 kg) Productie en plaatsingruimte mest Bedrijven met overproductie mineralen Fosfaatoverschot (P205) (1 000 kg)
Totaal graasdierbedrijven Nederland 37 20.700 9.900 63 89.800 29.700
Noord-Nederland (LD) 37 6.310 3.120 63 19.880 6.510
Oost-Nederland (LD) 37 6.590 3.290 63 33.730 11.130
West-Nederland (LD) 40 4.850 2.290 60 13.530 4.510
Zuid-Nederland (LD) 32 2.980 1.250 68 22.640 7.510
Groningen (PV) 36 1.260 600 64 4.520 1.480
Fryslân (PV) 35 3.000 1.560 65 11.040 3.620
Drenthe (PV) 44 2.050 960 56 4.320 1.400
Overijssel (PV) 35 2.430 1.270 65 14.630 4.790
Flevoland (PV) 15 120 70 85 2.050 660
Gelderland (PV) 41 4.040 1.940 59 17.060 5.680
Utrecht (PV) 36 1.280 630 64 4.850 1.630
Noord-Holland (PV) 48 1.670 810 52 3.380 1.130
Zuid-Holland (PV) 38 1.420 650 62 3.970 1.320
Zeeland (PV) 40 490 200 60 1.330 430
Noord-Brabant (PV) 30 2.050 850 70 19.030 6.300
Limburg (PV) 41 930 400 59 3.600 1.210
Concentratiegebied Oost 37 4.430 2.150 63 24.980 8.280
Concentratiegebied Zuid 31 2.110 830 69 19.930 6.630
Niet-concentratiegebied 39 14.200 6.970 61 44.860 14.750
Melkveebedrijven Nederland 13 4.600 3.200 87 65.700 21.100
Noord-Nederland (LD) 17 1.740 1.270 83 17.570 5.700
Oost-Nederland (LD) 12 1.340 1.000 88 20.870 6.640
West-Nederland (LD) 15 1.030 710 85 11.200 3.670
Zuid-Nederland (LD) 7 500 280 93 16.050 5.090
Groningen (PV) 15 300 220 85 4.130 1.350
Fryslân (PV) 15 920 670 85 10.000 3.260
Drenthe (PV) 22 520 380 78 3.440 1.090
Overijssel (PV) 9 460 380 91 10.760 3.420
Flevoland (PV) 11 80 50 89 1.740 550
Gelderland (PV) 15 800 560 85 8.370 2.670
Utrecht (PV) 13 270 190 87 3.670 1.220
Noord-Holland (PV) 22 370 270 78 2.930 960
Zuid-Holland (PV) 13 360 210 87 3.410 1.120
Zeeland (PV) 11 40 30 89 1.200 380
Noord-Brabant (PV) 6 330 180 94 13.600 4.310
Limburg (PV) 14 170 100 86 2.440 770
Concentratiegebied Oost 11 750 550 89 14.640 4.680
Concentratiegebied Zuid 6 300 150 94 13.860 4.390
Niet-concentratiegebied 16 3.560 2.550 84 37.190 12.020
Vleeskalverenbedrijven Nederland 14 300 100 86 12.500 4.300
Noord-Nederland (LD) 22 60 30 78 1.010 340
Oost-Nederland (LD) 13 180 70 87 8.230 2.790
West-Nederland (LD) 4 0 0 96 550 190
Zuid-Nederland (LD) 13 50 10 87 2.740 940
Groningen (PV) 28 20 10 72 160 60
Fryslân (PV) 17 10 10 83 440 140
Drenthe (PV) 24 30 10 76 400 140
Overijssel (PV) 12 50 20 88 2.120 740
Flevoland (PV) 20 0 0 80 110 40
Gelderland (PV) 14 120 50 86 6.000 2.010
Utrecht (PV) 5 0 0 95 490 160
Noord-Holland (PV) 0 0 0 100 10 0
Zuid-Holland (PV) 0 0 0 100 60 20
Zeeland (PV) 0 0 0 100 0 0
Noord-Brabant (PV) 13 40 10 87 2.510 860
Limburg (PV) 11 0 0 89 230 80
Concentratiegebied Oost 12 120 40 88 6.990 2.370
Concentratiegebied Zuid 13 50 10 87 2.660 910
Niet-concentratiegebied 17 130 60 83 2.870 970
Overige rundveebedrijven Nederland 76 8.400 3.800 24 2.600 800
Noord-Nederland (LD) 80 2.440 1.020 20 300 90
Oost-Nederland (LD) 77 2.960 1.410 23 1.240 380
West-Nederland (LD) 76 1.660 750 24 470 150
Zuid-Nederland (LD) 70 1.380 590 30 620 190
Groningen (PV) 80 530 210 20 50 20
Fryslân (PV) 79 890 420 21 150 50
Drenthe (PV) 81 1.020 400 19 100 30
Overijssel (PV) 76 1.170 580 24 580 180
Flevoland (PV) 21 10 0 79 40 10
Gelderland (PV) 80 1.790 820 20 620 190
Utrecht (PV) 77 510 240 23 180 50
Noord-Holland (PV) 80 540 240 20 70 20
Zuid-Holland (PV) 72 380 170 28 160 50
Zeeland (PV) 69 240 100 31 70 20
Noord-Brabant (PV) 69 940 400 31 430 130
Limburg (PV) 72 440 190 28 190 60
Concentratiegebied Oost 77 2.030 970 23 950 290
Concentratiegebied Zuid 67 950 390 33 490 150
Niet-concentratiegebied 78 5.470 2.410 22 1.200 370
Geiten- en andere graasdierbedrijven Nederland 64 7.400 2.800 36 8.900 3.500
Noord-Nederland (LD) 72 2.070 800 28 1.010 380
Oost-Nederland (LD) 64 2.110 810 36 3.390 1.330
West-Nederland (LD) 68 2.150 830 32 1.310 510
Zuid-Nederland (LD) 50 1.060 370 50 3.230 1.290
Groningen (PV) 72 410 150 28 170 60
Fryslân (PV) 74 1.180 470 26 450 170
Drenthe (PV) 67 490 170 33 390 150
Overijssel (PV) 65 750 290 35 1.160 460
Flevoland (PV) 31 30 10 69 150 60
Gelderland (PV) 65 1.330 510 35 2.080 810
Utrecht (PV) 66 500 200 34 520 200
Noord-Holland (PV) 75 750 300 25 380 150
Zuid-Holland (PV) 65 690 270 35 340 130
Zeeland (PV) 59 210 70 41 70 30
Noord-Brabant (PV) 49 750 260 51 2.490 990
Limburg (PV) 53 310 110 47 750 300
Concentratiegebied Oost 65 1.540 590 35 2.400 940
Concentratiegebied Zuid 49 810 270 51 2.930 1.170
Niet-concentratiegebied 68 5.050 1.950 32 3.610 1.390
Bron: CBS.
Verklaring van tekens

Tabeltoelichting


Deze tabel bevat cijfers over de mestproductie en de daarmee uitgescheiden hoeveelheid stikstof en fosfaat. Daarnaast wordt de mestproductie vergeleken met de plaatsingsruimte volgens de geldende gebruiksnormen. De gegevens kunnen worden uitgesplitst naar type bedrijf volgens de standaard bedrijfstypering op basis van het brutostandaardsaldo (BSS) en standaardopbrengten (SO). Het totaal voor Nederland kan worden uitgesplitst naar landsdelen, provincies en concentratiegebieden.

Gegevens beschikbaar vanaf: 1990.

Status van de cijfers:
Cijfers zijn bij eerste publicatie definitief maar nieuwe inzichten in berekeningsmethoden kunnen aanleiding geven tot herberekening van de tijdreeks.

Wijzigingen per 26 juni 2025:
Definitieve cijfers over de productie van dierlijke mest in 2024 zijn toegevoegd. De berekening van de plaatsingsruimte voor dierlijke mest in 2019 is gebaseerd op nieuwe gegevens van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. Als gevolg hiervan kunnen cijfers over de benutting van de plaatsingsruimte zijn gewijzigd.

Wanneer komen er nieuwe cijfers?
In het eerste kwartaal van 2026 verschijnen de voorlopige cijfers over de mestproductie in 2025.

Toelichting onderwerpen

Productie en plaatsingruimte mest
Bedrijven zonder overproductie mineralen
Bedrijven waar de stikstof- en fosfaatproductie niet groter is dan de plaatsingsruimte voor dierlijke mest.

De stikstofproductie is berekend door de stikstofuitscheiding te verminderen met berekende stikstofverliezen uit stallen en mestopslagen volgens de rekenmethodiek van de Commissie Deskundigen Meststoffenwet (CDM). Deze verliezen zijn over het algemeen kleiner dan de forfaitaire verliezen op basis van de mestwetgeving. Bij het gebruik van berekende stikstofverliezen blijft er dus meer stikstof in de mest achter en zal er dus eerder sprake zijn van overproductie ten opzichte van de plaatsingsruimte. Wettelijk gezien is er pas sprake van overproductie als de mineralenuitscheiding gecorrigeerd voor forfaitaire verliezen hoger is dan de plaatsingsruimte.
Bedrijven zonder overproductie
Bedrijven zonder overproductie van stikstof en fosfaat, als percentage van het totale aantal landbouwbedrijven.
Rest. plaatsingsruimte stikstof (N)
Het verschil tussen plaatsingsruimte en stikstofproductie op bedrijven waar de stikstof- en fosfaatproductie binnen de plaatsingsruimte blijven. Er kan op deze bedrijven nog dierlijke mest worden aangevoerd.
Rest. plaatsingsruimte fosfaat (P205)
Het verschil tussen plaatsingsruimte en fosfaatproductie (P205) op bedrijven waar de fosfaat- en stikstofproductie binnen de plaatsingsruimte blijven. Er kan op deze bedrijven nog dierlijke mest worden aangevoerd.
Bedrijven met overproductie mineralen
Bedrijven waar de stikstof- of fosfaatproductie groter is dan de plaatsingsruimte op basis van de gebruiksnorm.

De stikstofproductie is berekend door de stikstofuitscheiding te verminderen met berekende stikstofverliezen uit stallen en mestopslagen volgens de rekenmethodiek van de Commissie Deskundigen Meststoffenwet (CDM), inclusief de afvoer via het spuiwater van luchtwassers. De gasvormige verliezen zijn over het algemeen kleiner dan de forfaitaire verliezen op basis van de mestwetgeving. Bij het gebruik van berekende stikstofverliezen blijft er dus meer stikstof in de mest achter en zal er dus eerder sprake zijn van overproductie ten opzichte van de plaatsingsruimte. Wettelijk gezien is er pas sprake van overproductie als de mineralenuitscheiding gecorrigeerd voor forfaitaire verliezen hoger is dan de plaatsingsruimte.
Bedrijven met overproductie
Bedrijven met overproductie van stikstof of fosfaat, als percentage van het totale aantal landbouwbedrijven.
Stikstofoverschot (N)
De stikstofproductie minus de plaatsingsruimte voor stikstof op bedrijven met overproductie van stikstof. Het kan voorkomen dat de plaatsingsruimte voor stikstof niet overschreden wordt, maar wel die van fosfaat. In dat geval moet toch mest worden afgevoerd en wordt het 'stikstofoverschot' bepaald door de verhouding tussen stikstof en fosfaat in de af te voeren mest.
Fosfaatoverschot (P205)
De fosfaatproductie minus de plaatsingsruimte voor fosfaat op bedrijven met overproductie van fosfaat. Het kan voorkomen dat de plaatsingsruimte voor fosfaat niet wordt overschreden, maar wel die van stikstof. In dat geval moet toch mest worden afgevoerd en wordt het 'fosfaatoverschot' bepaald door de verhouding tussen stikstof en fosfaat in de af te voeren mest.