Internationale handel in drie decennia verdrievoudigd, maar groei afgenomen

© CBS

Erratum:

Dit artikel is aangepast. In de tweede alinea na de tussenkop ‘Groeiperiode vanaf 2004 eindigt met kredietcrisis’ is de eerder gepubliceerde zin ‘Het Nederlandse exportvolume daalde in 2009 met 11 procent en het importvolume met 10 procent.’ aangepast. De genoemde percentages stonden verkeerd om.
In 2023 en de eerste helft van 2024 nam de internationale goederenhandel af, terwijl deze in de afgelopen dertig jaar juist sterk toenam, buiten scherpe afnames tijdens de kredietcrisis en de coronacrisis. Nederland importeerde en exporteerde in 2023 ruim drie keer zoveel goederen als in 1995. In dezelfde periode groeide de economie met bijna drie kwart. Dit meldt het CBS op basis van onderzoek naar de internationale handel vanaf 1917.

Drie groeiperiodes

In de afgelopen dertig jaar waren er drie periodes waarin de internationale handel sterk toenam. Tussen 1996 en 2001 groeiden de volumes van de goederenexport en import met meer dan 50 procent. In deze jaren groeide de economie ook sterk (opgeteld 26 procent).

Nederland profiteerde in de tweede helft van de jaren negentig sterk van de toenemende globalisering, mede mogelijk gemaakt door technologische ontwikkelingen begin jaren negentig. Nederland breidde zijn handelsbetrekkingen uit naar nieuwe opkomende markten in Azië, zoals China. Ook de import uit China is vanaf die periode sterk toegenomen, zeker na de toetreding van China tot de Wereldhandelsorganisatie in 2001. In 2023 daalde de invoerwaarde van producten uit China met ruim 12 miljard euro, nadat deze in de zeven jaar daarvoor bijna verdubbeld was.

Ook politieke ontwikkelingen in Europa stuwden de internationale handel. De val van de Berlijnse Muur in 1989 vormde een impuls voor verdere integratie van Europa. In 1992 werd het Verdrag van Maastricht ondertekend, waardoor de eerdere Europese Gemeenschappen uitgroeiden tot de huidige Europese Unie. De douane-unie werd omgezet in een interne markt en vanaf 1999 in een muntunie.

Groeiperiode vanaf 2004 eindigt met kredietcrisis

Na een hapering in 2002 en 2003 bloeide de internationale handel weer op. Van 2004 tot en met 2007 lag de groei van de zowel het export- als het importvolume ruim boven de 5 procent per jaar.

Door de kredietcrisis kromp de wereldwijde handel in 2009 sterk. Het Nederlandse exportvolume daalde in 2009 met 10 procent en het importvolume met 11 procent. De naweeën van deze schok en de eurocrisis die erop volgde, zorgden in Nederland voor langdurige economische malaise. De internationale handel groeide in die jaren overigens nog wel, ook in de jaren waarin de Nederlandse economie nauwelijks groeide of zelfs kromp.

Bloeiperiode na de eurocrisis

Nadat Nederland was opgekrabbeld uit de eurocrisis begon een derde periode van langdurige economische groei. In feite bracht de coronacrisis hier ook geen einde aan. Na een sterke krimp in 2020, volgden namelijk twee jaar met een nog sterkere groei. Dit geldt ook voor de in- en uitvoer: uitbundige groei tussen 2015 en 2022, behalve in de coronadip in 2020.

Aan de derde groeiperiode is inmiddels een einde gekomen. Mede vanwege de Russische inval in Oekraïne en de hieraan verbonden gestegen olieprijzen en haperende wereldhandel in 2023 is de groei van zowel het in- en uitvoervolume als het bbp gestagneerd. De recentste kwartaalcijfers laten ondanks de onzekere internationale context wel weer een positiever beeld zien. Medio 2024 stopte de daling van de handel en is het volume van de goederenhandel in het derde kwartaal weer wat toegenomen.

Bronnen