3. Tot slot

Welke variabelen het meest van invloed zijn op de uurlonen van werknemers is moeilijk te bepalen. Uit figuur 2.1 volgt dat met de variabele ‘soort baan’ het sterkst onderscheid gemaakt wordt tussen verschillende groepen werknemers qua gemiddeld uurloon: dga’s verdienen gemiddeld 13 keer zoveel als stagiairs, maar dat grote verschil wordt gerelativeerd door de beperkte omvang van de twee genoemde groepen. Ook leeftijd speelt zeker een grote rol: in banen van werknemers van 50 tot 60 jaar bedraagt het uurloon gemiddeld ruim zes keer zoveel als bij de banen voor werknemers jonger dan 15 jaar. Andere belangrijke variabelen zijn bedrijfstak, contractsoort en hoogst behaald onderwijsniveau.

Zodra variabelen met elkaar gekruist worden, worden meer extreme uitkomsten gevonden. In de StatLine-tabellen van de SWL had het laagste uurloon in 2019 betrekking op vrouwelijke voltijdwerknemers die in de bedrijfstak cultuur, sport en recreatie een stageplek hadden (1,98 euro). Het hoogste uurloon was voor mannelijke dga’s met een deeltijdbaan werkzaam in gesubsidieerde instellingen (59,90 euro).

In hoeverre de verschillende variabelen op elkaar van invloed zijn, kan worden nagegaan met behulp van regressieanalyse. In het onderzoek van Takkenberg en Walschots uit 1992 werd, op basis van een beperkte dataset, geconcludeerd dat onderwijsniveau en leeftijd de grootste invloed hebben op het uurloon. In het onderzoek Monitor loonverschillen mannen en vrouwen 2018 is nagegaan welke variabelen het meest van invloed zijn op de verschillen in gemiddeld uurloon voor vrouwen ten opzichte van mannen in het bedrijfsleven en de overheid. Met zo’n analyse wordt gekeken naar de samenhang tussen variabelen; het verklaart de verschillen, maar geeft niet aan wat de oorzaak is. Daarbij wordt voor het bedrijfsleven geconcludeerd dat de volgende achtergrondkenmerken het meest bijdragen aan het verklaren van het loonverschil tussen mannen en vrouwen:
• arbeidsduur (voltijd/deeltijd);
• soort baan;
• leeftijd;
• leidinggeven.

Op basis van de gegevens over het bedrijfsleven voor 2018 geldt dat mannen over het algemeen vaker een voltijdbaan hebben, vaker directeur-grootaandeelhouder zijn, ouder zijn en vaker leidinggeven dan vrouwen. Voor deze achtergrondkenmerken geldt dat zij samengaan met een hoger uurloon. Ook een hoger onderwijsniveau geeft een hoger gemiddeld uurloon. Maar in het bedrijfsleven geldt dat een even groot deel van mannen en vrouwen hoogopgeleid is (op basis van het aantal banen; op basis van het aantal arbeidsuren zijn er wel verschillen).