Psycho-sociale arbeidsbelasting werknemers; beroep
| Beroep | Perioden | Werkdruk Erg snel werken (%) | Werkdruk Heel veel werk doen (%) | Werkdruk Extra hard werken (%) | Zelfstandigheid in het werk Zelf beslissen (%) | Zelfstandigheid in het werk Volgorde werkzaamheden bepalen (%) | Zelfstandigheid in het werk Werktempo bepalen (%) | Zelfstandigheid in het werk Oplossingen bedenken (%) | Zelfstandigheid in het werk Verlof nemen (%) | Zelfstandigheid in het werk Werktijden bepalen (%) | Emotioneel belastend werk Emotioneel moeilijke werksituaties (%) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1012 Gespecialiseerd verpleegkundigen | 2021 | 45,6 | 58,8 | 44,4 | 44,7 | 51,2 | 32,4 | 65,0 | 25,7 | 9,7 | 28,9 |
| 1033 Verpleegkundigen (mbo) | 2021 | 46,3 | 60,1 | 47,4 | 27,4 | 36,6 | 25,5 | 61,4 | 15,8 | 7,9 | 26,0 |
| Bron: CBS/TNO ©, | |||||||||||
Tabeltoelichting
Deze tabel bevat gegevens over de psychosociale arbeidsbelasting (PSA) van de Nederlandse werknemer van 15 tot 75 jaar, naar beroepsniveau en beroepsrichting. In de tabel worden cijfers gepresenteerd over werkdruk, zelfstandigheid in het werk, emotioneel belastend werk, psychische vermoeidheid door het werk en slachtofferschap op het werk.
Gegevens beschikbaar vanaf: 2014.
Status van de cijfers:
Cijfers in deze tabel zijn definitief.
Wijzigingen per 20 april 2022
De jaarcijfers voor 2021 zijn toegevoegd.
Wijzigingen per 20 april 2021
Er is een verbetering doorgevoerd in de naamgeving van één onderwerp. Dit wordt voortaan aangeduid als ‘Psychische vermoeidheid door het werk’. Tot 2021 werd dit nog aangeduid als ‘Burn-out klachten’.
Wijzigingen per 31 juli 2020
In de Beroepenindeling ROA-CBS 2014 (BRC2014) is een wijziging doorgevoerd. In de nieuwe versie van de BRC2014 wordt beroepsgroep ‘0551 Managers z.n.d.’ niet langer ingedeeld bij beroepsniveau ‘onbekend’, maar bij beroepsniveau 4. Hierdoor zijn de uitkomsten van beroepsniveau ‘onbekend’ en beroepsniveau 4 gewijzigd voor de jaren 2014 tot en met 2018.
Wijzigingen per 29 augustus 2019
De cijfers behorende bij de categorie 'beroepsniveau onbekend' waren voor 2014 onjuist. Voor 2015 tot en met 2017 waren deze onterecht als onbekend, onvoldoende betrouwbaar of geheim weergeven. Dit is gecorrigeerd.
Wanneer komen er nieuwe cijfers?
In mei verschijnen de cijfers over het voorafgaande jaar.
Toelichting onderwerpen
- Werkdruk
- Er is sprake van werkdruk op het moment dat de balans tussen de werkbelasting en de belastbaarheid van de werknemer verstoord is. Werkdruk treedt dus op als men het werk niet binnen de gestelde tijd af kan krijgen of niet meer aan de gestelde eisen kan voldoen.
- Erg snel werken
- Enquêtevraag: Moet u erg snel werken?
Antwoordcategorieën:
Altijd.
Vaak.
Soms.
Nooit.
Cijfer betreft het percentage werknemers met antwoordcategorieën Altijd + Vaak.
In 2021 en 2020 is deze vraag niet gesteld aan werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum stil lag/niet mocht worden uitgevoerd vanwege coronamaatregelen. Het betreft 0,5 procent van alle werknemers in 2021 en 2,5 procent in 2020. Binnen bedrijfstakken, beroepen, leeftijdsklassen en andere kenmerken kan dit percentage hoger of lager uitvallen. Het cijfer is berekend voor werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum niet stil lag vanwege coronamaatregelen.
- Heel veel werk doen
- Enquêtevraag: Moet u heel veel werk doen?
Antwoordcategorieën:
Altijd.
Vaak.
Soms.
Nooit.
Cijfer betreft het percentage werknemers met antwoordcategorieën Altijd + Vaak.
In 2021 en 2020 is deze vraag niet gesteld aan werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum stil lag/niet mocht worden uitgevoerd vanwege coronamaatregelen. Het betreft 0,5 procent van alle werknemers in 2021 en 2,5 procent in 2020. Binnen bedrijfstakken, beroepen, leeftijdsklassen en andere kenmerken kan dit percentage hoger of lager uitvallen. Het cijfer is berekend voor werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum niet stil lag vanwege coronamaatregelen.
- Extra hard werken
- Enquêtevraag: Moet u extra hard werken om iets af te krijgen?
Antwoordcategorieën:
Altijd.
Vaak.
Soms.
Nooit.
Cijfer betreft het percentage werknemers met antwoordcategorieën Altijd + Vaak.
In 2021 en 2020 is deze vraag niet gesteld aan werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum stil lag/niet mocht worden uitgevoerd vanwege coronamaatregelen. Het betreft 0,5 procent van alle werknemers in 2021 en 2,5 procent in 2020. Binnen bedrijfstakken, beroepen, leeftijdsklassen en andere kenmerken kan dit percentage hoger of lager uitvallen. Het cijfer is berekend voor werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum niet stil lag vanwege coronamaatregelen.
- Zelfstandigheid in het werk
- Zelfstandigheid in het werk. Bijvoorbeeld zelfstandig beslissen hoe het werk wordt uitgevoerd, zelf de volgorde van werkzaamheden bepalen of zelf het werktempo bepalen.
- Zelf beslissen
- Enquêtevraag: Kunt u zelf beslissen hoe u uw werk uitvoert?
Antwoordcategorieën:
Ja, regelmatig.
Ja, soms.
Nee.
Cijfer betreft het percentage werknemers met de antwoordcategorie: Ja, regelmatig.
In 2021 en 2020 is deze vraag niet gesteld aan werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum stil lag/niet mocht worden uitgevoerd vanwege coronamaatregelen. Het betreft 0,5 procent van alle werknemers in 2021 en 2,5 procent in 2020. Binnen bedrijfstakken, beroepen, leeftijdsklassen en andere kenmerken kan dit percentage hoger of lager uitvallen. Het cijfer is berekend voor werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum niet stil lag vanwege coronamaatregelen.
- Volgorde werkzaamheden bepalen
- Enquêtevraag: Bepaalt u zelf de volgorde van uw werkzaamheden?
Antwoordcategorieën:
Ja, regelmatig.
Ja, soms.
Nee.
Cijfer betreft het percentage werknemers met de antwoordcategorie: Ja, regelmatig.
In 2021 en 2020 is deze vraag niet gesteld aan werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum stil lag/niet mocht worden uitgevoerd vanwege coronamaatregelen. Het betreft 0,5 procent van alle werknemers in 2021 en 2,5 procent in 2020. Binnen bedrijfstakken, beroepen, leeftijdsklassen en andere kenmerken kan dit percentage hoger of lager uitvallen. Het cijfer is berekend voor werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum niet stil lag vanwege coronamaatregelen.
- Werktempo bepalen
- Enquêtevraag: Kunt u zelf uw werktempo bepalen?
Antwoordcategorieën:
Ja, regelmatig.
Ja, soms.
Nee.
Cijfer betreft het percentage werknemers met de antwoordcategorie: Ja, regelmatig.
In 2021 en 2020 is deze vraag niet gesteld aan werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum stil lag/niet mocht worden uitgevoerd vanwege coronamaatregelen. Het betreft 0,5 procent van alle werknemers in 2021 en 2,5 procent in 2020. Binnen bedrijfstakken, beroepen, leeftijdsklassen en andere kenmerken kan dit percentage hoger of lager uitvallen. Het cijfer is berekend voor werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum niet stil lag vanwege coronamaatregelen.
- Oplossingen bedenken
- Enquêtevraag: Moet u in uw werk zelf oplossingen bedenken om bepaalde dingen te doen?
Antwoordcategorieën:
Ja, regelmatig.
Ja, soms.
Nee.
Cijfer betreft het percentage werknemers met de antwoordcategorie: Ja, regelmatig.
In 2021 en 2020 is deze vraag niet gesteld aan werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum stil lag/niet mocht worden uitgevoerd vanwege coronamaatregelen. Het betreft 0,5 procent van alle werknemers in 2021 en 2,5 procent in 2020. Binnen bedrijfstakken, beroepen, leeftijdsklassen en andere kenmerken kan dit percentage hoger of lager uitvallen. Het cijfer is berekend voor werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum niet stil lag vanwege coronamaatregelen.
- Verlof nemen
- Enquêtevraag: Kunt u verlof opnemen wanneer u dat wilt?
Antwoordcategorieën:
Ja, regelmatig.
Ja, soms.
Nee.
Cijfer betreft het percentage werknemers met de antwoordcategorie: Ja, regelmatig.
In 2021 en 2020 is deze vraag niet gesteld aan werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum stil lag/niet mocht worden uitgevoerd vanwege coronamaatregelen. Het betreft 0,5 procent van alle werknemers in 2021 en 2,5 procent in 2020. Binnen bedrijfstakken, beroepen, leeftijdsklassen en andere kenmerken kan dit percentage hoger of lager uitvallen. Het cijfer is berekend voor werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum niet stil lag vanwege coronamaatregelen.
- Werktijden bepalen
- Enquêtevraag: Kunt u zelf bepalen op welke tijden u werkt?
Antwoordcategorieën:
Ja, regelmatig.
Ja, soms.
Nee.
Cijfer betreft het percentage werknemers met de antwoordcategorie Ja, regelmatig.
In 2021 en 2020 is deze vraag niet gesteld aan werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum stil lag/niet mocht worden uitgevoerd vanwege coronamaatregelen. Het betreft 0,5 procent van alle werknemers in 2021 en 2,5 procent in 2020. Binnen bedrijfstakken, beroepen, leeftijdsklassen en andere kenmerken kan dit percentage hoger of lager uitvallen. Het cijfer is berekend voor werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum niet stil lag vanwege coronamaatregelen.
- Emotioneel belastend werk
- Emotioneel belastend werk, bijvoorbeeld doordat er emotioneel moeilijke situaties zijn op het werk of het werk emotioneel veeleisend is.
- Emotioneel moeilijke werksituaties
- Enquêtevraag: Brengt uw werk u in emotioneel moeilijke situaties?
Antwoordcategorieën:
Nooit.
Soms.
Vaak.
Altijd.
Cijfer betreft het percentage werknemers met de antwoordcategorie: Vaak en altijd.
In 2021 en 2020 is deze vraag niet gesteld aan werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum stil lag/niet mocht worden uitgevoerd vanwege coronamaatregelen. Het betreft 0,5 procent van alle werknemers in 2021 en 2,5 procent in 2020. Binnen bedrijfstakken, beroepen, leeftijdsklassen en andere kenmerken kan dit percentage hoger of lager uitvallen. Het cijfer is berekend voor werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum niet stil lag vanwege coronamaatregelen.