Rente staatsobligaties in bijna heel Europa omlaag

In de meeste Europese landen was de rente op tienjarige staatsobligaties in september 2012 lager dan een jaar eerder. Vooral in Ierland en Portugal daalde de rente flink. In Nederland is de rente ook gedaald: van 2,3 procent naar 1,8 procent. In Griekenland, Spanje en Slovenië was de rente daarentegen hoger dan in september 2011. Griekenland kent nog steeds het hoogste rentepercentage in de gehele eurozone.

Rente op tienjarige staatsobligaties in de EU, september 2011 en september 2012 vergeleken

Rente op tienjarige staatsobligaties in de EU, september 2011 en september 2012 vergeleken

Rente daalt in bijna heel Europa

Alle niet-eurolanden kenden in september een daling van de rente ten opzichte van een jaar eerder. Ook een groot deel van de eurolanden zag de rente teruglopen. Grootste dalers waren Ierland en Portugal. Maar ook Nederland en onze buren Duitsland en België zagen hun rente flink omlaaggaan in het afgelopen jaar.

Overheidstekorten in de meeste Europese landen omlaag

Het begrotingstekort is één van de factoren die invloed uitoefent op de rente op tienjarige staatsobligaties. In de meeste Europese landen waren de begrotingstekorten in 2011 lager dan in 2010. Vooral Ierland, Portugal, en Letland zagen hun tekorten drastisch afnemen. Hongarije boog in een jaar tijd haar begrotingstekort zelfs om in een begrotingsoverschot.

Begrotingssaldo EU-landen

Begrotingssaldo EU-landen

Rente in Europa loopt uiteen

Vooral de Zuid-Europese landen en Ierland worden gekenmerkt door een aanzienlijk hoge rente op staatspapier. Van de eurolanden wordt Griekenland geconfronteerd met de hoogste rente. De laagste rente binnen de eurozone wordt waargenomen in Duitsland. Onder niet-eurolanden kent Denemarken het laagste rentepercentage, 1,3 procent. Dit is zelfs beduidend minder dan de ‘veilige haven’ binnen Europa: Duitsland. De hoogste rente buiten de eurozone werd genoteerd in Hongarije. Zowel binnen de eurozone als bij de niet-eurolanden is de rente op staatsobligaties dus doorgaans hoger in de zuidelijke landen. Een verklaring hiervoor is dat beleggers hun geld wegtrekken uit voornamelijk Zuid-Europese landen en hun toevlucht zoeken in landen waar ze het veilig kunnen wegzetten. Hierdoor krijgen de Noord-Europese landen met een overvloed aan kapitaal te maken en de zuidelijke landen juist met een tekort. Voor onder meer Nederland heeft dit een historisch lage rente tot gevolg.

Risico opslag PIIGS-landen loopt uiteen

De renteopslag wordt gemeten door van het rentepercentage van een land de rente van ‘veilige haven’ Duitsland af te trekken. De renteopslag compenseert beleggers voor het risico dat zij lopen hun belegde geld niet terug te krijgen. Wanneer deze opslag stijgt, betekent het dat op de financiële markten een groter risico op terugbetaling van de schuldenlast van het betreffende land wordt ervaren.

De renteopslag van de zogenoemde PIIGS-landen (Portugal, Ierland, Italië, Griekenland en Spanje) is sinds de aanvang van de Europese schuldencrisis in de herfst van 2009 tot uitzonderlijke hoogte gestegen. Vooral de Griekse renteopslag is explosief gestegen, tot bijna 20 procent in september 2012. Dit enorme percentage doet de renteopslag die de overige PIIGS-landen moeten betalen relatief laag overkomen. Toch is ook dit een enorm percentage, zeker gezien deze begin 2008 nog onder de 1 procent lag. Opvallend is dat de renteopslag van Ierland, Italië en Portugal in september lager was dan een jaar eerder. Griekenland en Spanje moesten een hogere opslag betalen dan een jaar eerder. Toch kent Griekenland vanaf juni al een sterke daling in de renteopslag. Nederland wordt net als Duitsland gezien als een veilig land om je geld te beleggen. Dit zien we terug in de renteopslag, die in september 0,35 procent was.

Renteopslag PIIGS-landen door de tijd heen

Renteopslag PIIGS-landen door de tijd heen

Griekenland nader bekeken: rente, reddingspakket en verkiezingen

Bij de renteopslag op Griekse staatsobligaties valt vooral op dat deze erg volatiel is, met onder andere een piek in februari en een alweer een flinke daling in juni van dit jaar. Deze volatiliteit hangt samen met de Griekse verkiezingen en de onzekerheid over een tweede reddingspakket aan Griekenland. De belangrijke momenten zijn duidelijk terug te zien in onderstaande grafiek. De Grieken zijn het afgelopen jaar tweemaal naar de stembus geweest. Na de eerste verkiezingen lukte het de Grieken niet een regering te vormen. Dit ziet men terug in de renteopslag van het land, die sterk begon te stijgen. In juni werden opnieuw verkiezingen gehouden en dit keer stemden de Grieken voor een pro-Europees kabinet. Dit was een belangrijke gebeurtenis, aangezien niet alle Griekse politieke partijen voor de bezuinigingen waren. Ondertussen lijkt de onrust onder beleggers wat bekoeld, want de rente kent vanaf de maand juni een lichte daling.

Renteopslag Griekenland nader bekeken

Renteopslag Griekenland nader bekeken

Dyon den Haan