5. Doorvoerketens

Doorvoer betreft goederen die een herkomst en bestemming buiten Nederland hebben en via Nederland worden vervoerd. Anders dan bij de wederuitvoer wordt op geen enkel moment een Nederlands ingezetene eigenaar van de goederen. In vergelijking met de andere goederenstromen wordt aan de doorvoer dan ook het minste verdiend in Nederland. De kosten per vervoerde ton en afgelegde kilometer van een vervoermiddel in de vorm van milieubelasting, files, slijtage van infrastructuur, etc. zijn echter vergelijkbaar voor de verschillende goederenstromen. De doorvoer is qua gewicht ongeveer even groot als de invoer voor binnenlands gebruik en twee maal zo groot als de wederuitvoer. Gezien deze feiten is nader inzicht in de doorvoer van groot belang voor Nederland. Eén van de aspecten daarvan is het zicht op de landen of wereldregio’s waartussen de doorvoerstromen via Nederland verlopen, de zogenoemde doorvoerketens⁴⁾.

Machines en elektronica droegen in 2019 het meeste bij aan de waarde van de doorvoer van goederen. Ruwe aardolie deed dat voor wat betreft het brutogewicht. De goederengroep ‘hout, pulp, papier, hout- en papierwaren’ had een aandeel van 4 procent in zowel de waarde als het gewicht van de doorvoer en had daarmee een middenpositie tussen de goederengroepen. Van deze drie goederengroepen beschrijft dit hoofdstuk de geschatte doorvoerketens.

5.1 Machines en elektronica

De belangrijkste herkomstlandengroepen voor de doorvoer van machines en elektronica via Nederland in 2018 waren China, Taiwan en Mongolië, Japan en Zuid-Korea en Zuidoost-Azië. Samen hadden ze een aandeel van 42 procent in het brutogewicht van deze doorvoerstroom. Daarnaast hadden Oost-Europa, Zuid-Europa, Noorwegen en Noord-Europa een relatief grote bijdrage: samen 26 procent.

De bestemmingslanden met het grootste aandeel in de doorvoer van machines en elektronica in 2018 waren China/Taiwan, België/Luxemburg en Oost-Europa, en daarnaast ook Noorwegen, Duitsland en Rusland.

Tabel 6 Aandeel van herkomst- en bestemmingslanden in de doorvoer van machines en elektronica via Nederland (%), 2018
Herkomstregio	Aandeel doorvoer herkomstregio	Bestemmingsregio	Aandeel doorvoer bestemmingsregio
China, Taiwan, Mongolië	21	China, Taiwan, Mongolië	13
Japan en Korea’s	12	België en Luxemburg	13
Zuidoost-Azië	9	Oost-Europa (EU)	10
Oost-Europa (EU)	9	Noorwegen ¹⁾	8
Zuid-Europa (EU)	7	Duitsland	8
Noorwegen ¹⁾	6	Rusland	6
Noord-Europa (EU)	5	Noord-Europa (EU)	5
¹⁾ inclusief IJsland en de Faeröereilanden

Een derde van deze doorvoerstroom van machines en elektronica via Nederland loopt van de regio’s China, Taiwan en Mongolië, Japan en Korea’s en Zuidoost-Azië naar Europa. De route vanuit Europese landen naar België draagt voor 9 procent bij en die van Europa naar China, Taiwan en Mongolië eveneens voor 9 procent. De Verenigde Staten heeft als herkomstland een aandeel van 4 procent in deze stroom.

5.2 Ruwe aardolie

De doorvoer van ruwe aardolie via Nederland kwam voor het grootste deel uit Rusland, West-Afrika en Zuidwest-Azië en ging bijna volledig naar België en Duitsland. De doorvoer van ruwe aardolie naar België kwam voor meer dan een derde uit Rusland, voor een zesde deel uit West-Afrika en voor meer dan 10 procent uit Zuidwest-Azië. De naar Duitsland doorgevoerde ruwe aardolie kwam met min of meer gelijke aandelen van een vijfde uit dezelfde regio’s en voor meer dan 10 procent uit het Verenigd Koninkrijk.

Tabel 7 Aandeel van herkomst- en bestemmingslanden in de doorvoer van ruwe aardolie via Nederland (%), 2018
Herkomstregio	Aandeel doorvoer herkomstregio	Bestemmingsregio	Aandeel doorvoer bestemmingsregio
Rusland	31	België en Luxemburg	71
West-Afrika	18	Duitsland	27
Zuidwest-Azië	13	Verenigd Koninkrijk	1
Verenigd Koninkrijk	7
Verenigde Staten	7

5.3 Hout, pulp, papier, hout- en papierwaren

De doorvoer van hout, pulp, papier, hout- en papierwaren via Nederland kwam voor een vijfde deel uit Rusland en voor een zesde deel uit Noord-Europa. Daarnaast speelden Brazilië, de Verenigde Staten, en Oost- en Zuid-Europa een rol als herkomstregio voor deze doorvoerstroom. België/Luxemburg had als bestemmingsregio het grootste aandeel in deze goederenstroom en daarnaast ook China, Taiwan en Mongolië, Oost-Europa, Rusland, Duitsland en Noord-Europa.

Tabel 8 Aandeel van herkomst- en bestemmingslanden in de doorvoer van hout, pulp, papier, hout- en papierwaren via Nederland (%), 2018
Herkomstregio	Aandeel doorvoer herkomstregio	Bestemmingsregio	Aandeel doorvoer bestemmingsregio
Rusland	21	België en Luxemburg	14
Noord-Europa (EU)	17	China, Taiwan, Mongolië	12
Brazilië	11	Oost-Europa (EU)	9
Verenigde Staten	6	Rusland	7
Oost-Europa (EU)	5	Duitsland	7
Zuid-Europa (EU)	5	Noord-Europa (EU)	6

Ruim een vijfde deel van de doorvoerstroom van hout, pulp, papier, hout- en papierwaren ging van Rusland en Noord-Europa naar Azië. Ongeveer 12 procent betrof doorvoer van Europese landen naar België en 8 procent werd van Brazilië naar Europa gebracht.

⁴⁾ De doorvoerketens zijn modelmatig geschat op basis van cijfers over de inkomende en uitgaande doorvoer, geschatte afstanden tussen landengroepen, gekoppelde containerdata en douanewaarneming van gekoppelde doorvoerstromen uit 1992. De afleiding van de doorvoerketens is uitgevoerd voor 2018 en werd medegefinancierd door Rijkswaterstaat-WVL.