Bodemgebruik

Wat behelst het onderzoek

Doel

Het Bestand Bodemgebruik (BBG) is een door het CBS gepubliceerde digitale kaart van Nederland. Deze kaart geeft per gebied het dominante functionele bodemgebruik op maaiveldniveau weer. Daarbij wordt uitgegaan van een lijst met bodemgebruikscategorieën (zoals ‘woonterrein’, ‘glastuinbouw’ en ‘bos’) die zijn ingedeeld in negen hoofdgroepen .

Doelpopulatie

Het Nederlands grondgebied (zowel land als water) voor zover dat gemeentelijk ingedeeld is.

Statistische eenheid

De statistiek wordt geproduceerd als een kaart, die aaneengesloten gebieden met hetzelfde dominante bodemgebruik omvat die voldoen aan daaraan gestelde ondergrenzen qua omvang (meestal minimaal 1 hectare) en qua breedte. Te kleine gebieden, die niet voldoen aan de ondergrenzen die behoren bij het dominante bodemgebruik aldaar, worden toegerekend aan het bodemgebruik van een van de aangrenzende gebieden. De resulterende aaneengesloten gebieden inclusief de daaraan toegerekende gebieden zijn samen landsdekkend zonder overlappingen.

Classificatie

Zie voor de toegepaste classificatie: Classificatie Bodemgebruik

Historie

Aanvang onderzoek anno 1900 (destijds nog niet landsdekkend en met beperkte thematiek).

Sinds eind jaren veertig van de 20e eeuw wordt de bodemgebruiksstatistiek omvangrijker. Aanvankelijk is de kaart nog handgetekend, maar vanaf 1989 wordt gebruik gemaakt van een digitaal geografisch informatiesysteem (GIS). Met ingang van peiljaar 2000 wordt de digitale kaart van het bodemgebruik daarbij in belangrijke mate geënt op basisgeometrie van het Kadaster (eerst op de Top10Vector en vanaf peiljaar 2010 op de Top10NL).

Met ingang van peiljaar 2020 worden de bodemgebruikskaart en de daarvan afgeleide cijfers geproduceerd volgens een sterk vernieuwde methode (NBBG), die meer dan voorheen geënt is op direct gebruik van beschikbare digitale bronnen, waaronder de basisregistraties BRT (topografie), BAG (adressen en gebouwen), BRP (gewaspercelen) en DKK (kadastrale kaart).

Frequentie

Sinds het jaar 2000 wordt het onderzoek naar het bodemgebruik uitgevoerd met telkens een interval van twee of drie jaar tussen opeenvolgende peiljaren. Met ingang van peiljaar 2024 wordt dit naar verwachting teruggebracht naar een interval van één jaar.

Publicatiestrategie

Per onderzocht peiljaar worden zowel een publicatiebestand in kaartvorm en daarvan afgeleide cijfers gepubliceerd, als een mutatiebestand in kaartvorm en daarvan afgeleide cijfers. De publicatiebestanden betreffen één peiljaar en worden bij latere producties niet herzien. De mutatiebestanden bevatten behalve het nieuwste peiljaar ook gecorrigeerde versies van eerdere peiljaren.

De kaarten en de cijfers worden ongeveer twee jaar na afloop van het peiljaar gepubliceerd. Daarbij worden de cijfers in tabelvorm beschikbaar gesteld (via CBS Statline en via de pagina Bestand Bodemgebruik op de CBS-website), terwijl de kaarten zowel bij CBS als bij het landelijke geoloket PDOK verschijnen.

Hoe wordt het uitgevoerd

Soort onderzoek

Integrale waarneming.

Waarnemingsmethode

Interpretatie van digitale bronnen waaronder basisregistraties en luchtfoto’s. Sinds de introductie van de vernieuwde NBBG-methode (peiljaar 2020 en latere edities) worden veranderingen in het bodemgebruik daarbij gesignaleerd en gemuteerd door een combinatie van geautomatiseerde bronverwerking enerzijds en aanvullende opsporing, controle en mutatie door CBS-medewerkers anderzijds.

Controle- en correctiemethoden

Er wordt gecontroleerd op interne consistentie en volledigheid. Bij latere producties geconstateerde fouten in eerdere publicaties worden met terugwerkende kracht gecorrigeerd in het mutatiebestand van de nieuwe publicatie (en daarvan afgeleide cijfers). Gepubliceerde publicatiebestanden (kaarten en afgeleide cijfers) worden niet meer herzien.

Berichtgevers

Geen.

Steekproefomvang

n.v.t.

Weging

n.v.t.

Wat is de kwaliteit van de uitkomsten

Nauwkeurigheid

Meet- en procesfouten. Afhankelijkheid van kwaliteit van gebruikte digitale bronnen.

Aggregatie van micro-data tot macro-kaart met oppervlaktes waarvan de minimale grootte per categorie is bepaald (meestal 1 hectare).

Volgtijdelijke vergelijkbaarheid

Bij de bodemgebruiksstatistieken voor de peiljaren tussen 1996 en 2017 werd gebruik gemaakt van de classificatie die is beschreven in de Productbeschrijving van het Bestand Bodemgebruik 2017 (BBG2017). Bij de bodemgebruiksstatistieken voor de peiljaren vanaf 2020 wordt gebruik gemaakt van een vernieuwde classificatie die is beschreven in de Productbeschrijving van het (Nieuwe) Bestand Bodemgebruik (NBBG2022).

De overgang van de oude BBG-methode naar de nieuwe NBBG-methode veroorzaakt breuk in de statistiek. Het document ‘Inhoud NBBG versus BBG’ biedt een beknopt overzicht van de inhoud van het Bestand Bodemgebruik volgens de nieuwe NBBG-methode, inclusief een overzicht van verschillen met de oude methode.

Zie voor de productbeschrijvingen en het verschillenoverzicht: Classificatie Bodemgebruik

Beschrijving kwaliteitsstrategie
Er wordt gecontroleerd op interne consistentie en volledigheid. Bij latere producties geconstateerde fouten in eerdere publicaties worden met terugwerkende kracht gecorrigeerd in het mutatiebestand van de nieuwe publicatie (en daarvan afgeleide cijfers).

Correcties worden nooit verder teruggelegd dan het eerste peiljaar dat is geproduceerd met een specifieke bodemgebruiksmethode. In geval van de NBBG-methode worden correcties in het mutatiebestand daarom niet verder teruggelegd dan peiljaar 2020.

Publicaties

Meer informatie

Zie voor een volledig overzicht van de beschikbare publicaties van de bodemgebruiksstatistiek: Bestand Bodemgebruik