Landelijke Digitale Openbare Bibliotheek
Wat behelst het onderzoek?
Doel
De statistiek ‘Landelijke Digitale Openbare Bibliotheek’ geeft informatie over het gebruik , de accounts en de licenties ervan. In het kader van de beschrijving van licenties en gebruik is gespecificeerd naar soort product (e-books en overige digitale producten) en naar doelgroep (jeugd tot 18 jaar en volwassenen) en genre van het e-book (fictie - non fictie). De accounts zijn beschreven naar soort (een uitsluitend digitaal lidmaatschap, of een lidmaatschap via de lokale bibliotheek) en leeftijdscategorie (jeugd tot 18 jaar en volwassenen). Daarnaast is het aantal actieve en niet-actieve accounts opgenomen en het aantal nieuwe en vervallen accounts.
Doelpopulatie
De actoren binnen het platform van de landelijke digitale openbare bibliotheek .
Statistische eenheden
1. De digitale producten die aangeboden worden door de landelijke digitale openbare bibliotheek.
2. De gebruikers van de digitale producten van de landelijke digitale openbare bibliotheek.
Aanvang onderzoek
2015.
Frequentie
Jaarlijks.
Publicatiestrategie
In het derde kwartaal verschijnen de voorlopige cijfers over het voorafgaande jaar en krijgen de cijfers van een jaar eerder de definitieve status.
Hoe wordt het onderzoek uitgevoerd ?
Soort onderzoek
Registratie.
Waarnemingsmethode
De waarneming wordt verzorgd door de Koninklijke Bibliotheek (KB). De KB verzorgt deze dienstverlening voor leden van alle openbare bibliotheekorganisaties in Nederland en gebruikers die een account hebben aangemaakt waarmee zij uitsluitend toegang hebben tot de digitale producten. Het betreft een telling van het aantal licenties, uitleningen en overig gebruik van digitale bibliotheekproducten, en van het aantal gebruikers dat is geregistreerd bij de landelijke digitale openbare bibliotheek.
Berichtgevers
De gegevens voor deze tabel zijn aangeleverd door de Koninklijke Bibliotheek (KB).
Steekproefomvang
De registratie betreft de gegevens van alle gebruikers van de landelijke digitale openbare bibliotheek (+/- 590.000 gebruikers).
Controle- en correctiemethoden
Controles vinden plaats op basis van t-1. Opvallende uitkomsten worden voorgelegd aan de leverancier van de data (KB).
Weging
De uitkomsten zijn niet gewogen.
Wat is de kwaliteit van de uitkomsten?
Nauwkeurigheid
Alle gebruik van digitale bibliotheekproducten in Nederland verloopt via de landelijke digitale openbare bibliotheek. De informatie met betrekking tot het gebruik, de accounts en de licenties is tot en met 2019 eenduidig geregistreerd in het geregistreerde systeem. In 2020 is een ander systeem in gebruik genomen, waardoor het niet voor dit jaar niet mogelijk was om alle uitsplitsingen en optellingen te maken die tot en met 2019 gemaakt werden.
De cijfers in de tabellen zijn afgerond op tientallen. Door deze afronding kan het voorkomen dat de som van de onderliggende categorieën niet exact overeenkomt met het totaal.
Volgtijdelijke vergelijkbaarheid
De cijfers over t-1 zijn definitief, de cijfers over t hebben een voorlopige status. Met ingang van 2016 zijn is in het onderdeel ‘gebruik’ voor het eerst informatie opgenomen over cursussen.
In het onderdeel ‘accounts’ is met ingang van 2016 voor het eerst onderscheid gemaakt tussen verschillende typen lidmaatschap van de digitale bibliotheek. Daarnaast zijn zowel de actieve als de niet-actieve accounts sinds 2016 uitgesplitst naar leeftijd van de gebruikers. In 2017 zijn voor het eerst cijfers opgenomen met betrekking tot nieuwe en vervallen accounts.
In het onderdeel ‘licenties’ zijn in 2016 voor het eerst cijfers toegevoegd met betrekking tot de luisterboeken en de cursussen. Met ingang van 2017 zijn deze cijfers verder uitgesplitst: de licenties voor de cursussen zijn gespecificeerd naar leeftijd, de licenties voor de luisterboeken zijn uitgesplitst naar zowel leeftijd als genre. Dat laatste geldt ook voor de licenties voor de VakantieBieb.
In 2020 is door de KB een nieuw registratiesysteem in gebruik genomen, dat met name de accountgegevens op een andere manier registreert dan het vorige systeem. Ook is een digitaal account sinds 2020 te gebruiken voor zowel het lenen van e-books als het lenen van luisterboeken (voorheen waren daar aparte accounts voor nodig). Daarnaast is het onderscheid tussen nieuwe en vervallen accounts en actieve en niet-actieve accounts in het nieuwe systeem niet te maken.
Tevens zijn nieuwe applicaties (zoals ThuisBieb) ingezet om de digitale producten aan te bieden in 2020. Door deze veranderingen zijn de cijfers over accounts niet vergelijkbaar met de eerdere reeks op StatLine.
Met betrekking tot het onderdeel ‘licenties’ is sinds 2020 een aantal uitsplitsingen niet meer te maken. Sinds de ingebruikname van nieuwe registratiemethoden kan het voorkomen dat één e-booktitel via meerdere kanalen wordt aangeboden (via het reguliere kanaal, de ThuisBieb en/of de VakantieBieb). Er is dan feitelijk sprake van één licentie die voor het aanbieden van deze e-booktitel is afgesloten, maar deze licentie wordt bij iedere categorie waarin deze e-booktitel voorkomt, meegeteld. Dat zorgt voor overlap, waardoor de totale aantallen licenties per categorie niet bij elkaar op te tellen zijn.
Vanwege de technische aanpassingen in de manier van registreren door de KB in 2020, zijn de cijfers met betrekking tot de accounts en een deel van de cijfers met betrekking tot de licenties niet vergelijkbaar met de cijfers uit de overige jaren in de bestaande reeksen. De StatLinetabel Landelijke digitale openbare bibliotheek is in 2021 daarom ook niet uitgebreid met de voorlopige cijfers over 2020. In plaats daarvan is er op de CBS-website een aanvullende tabel geplaatst met gegevens over de Landelijke digitale openbare bibliotheek. Deze bevat voor de jaren vanaf 2015 een selectie van variabelen uit de StatLinetabel.