Overheidsschuld bijgesteld

CBS heeft de overheidsschuld - ook wel EMU-schuld genoemd - voor de kwartalen en jaren van 2011 tot en met 2015 opwaarts aangepast. De bijstelling bedraagt tussen de 1,9 en 2,5 miljard euro. Dit komt overeen met 0,3 tot 0,4 procentpunt van het bruto binnenlands product (bbp). Voor het tweede kwartaal van 2015 komt de schuld nu uit op 67,1 procentpunt van het bbp.  De bijstellingen voor de jaren 2011 tot en met het 2014 en het tweede kwartaal van 2015 zijn weergegeven in tabel 1.

Waarom heeft CBS bijgesteld?

Bij de bepaling van de overheidsschuld heeft CBS met ingang van 21 oktober 2015 tussentijds twee wijzigingen aangebracht. Ten eerste heeft CBS  het afgelopen jaar de waarneming van de sector overheid verbeterd. Een aantal instellingen werd eerder niet tot de sector overheid gerekend, maar is nu wel meegenomen in de bepaling van de overheidsschuld. Hierbij heeft CBS ook nieuwe richtlijnen van het Europees statistisch bureau Eurostat geïmplementeerd. De interpretatie van deze richtlijnen werd bekend nadat CBS zijn nationale rekeningen en overheidsrekeningen in maart 2014 had gereviseerd. Hierdoor wordt het niveau van de overheidsschuld ongeveer 2 miljard euro hoger. Het effect van de verbeterde waarneming van de sector overheid op het overheidstekort is zeer beperkt, ruim onder de 0,1 procent van het bbp. Daarom heeft CBS het tekort niet tussentijds aangepast.

De tweede aanpassing  is de wijziging van de classificatie van de betaalrekening die de Europese Commissie aanhoudt bij de Nederlandse overheid voor de afdracht aan de EU. Deze rekening was eerder geregistreerd als een overlopende schuld die niet meetelt in de overheidsschuld conform de EMU-definitie. Nu wordt deze rekening geclassificeerd als een deposito die wel onder de definitie van overheidsschuld valt. Deze aanpassing werkt door in de overheidsschuld en varieert tussen de 0 en 0,6 miljard euro. Deze correctie heeft geen effect op het overheidstekort want het betreft een verschuiving tussen schuldtitels.

Hoe is de bijstelling verwerkt in de publicaties van het CBS?

De bijstellingen zijn vooralsnog alleen opgenomen in de statistieken van de overheidsschuld conform de EMU-definitie. CBS zal de bijstellingen ook verwerken in de rest van de overheidsrekeningen en de nationale rekeningen. De bijstellingen in de financiële rekeningen en balansen van de sector overheid en de nationale rekeningen worden vanaf eind juni 2016 in CBS-publicaties opgenomen. Dan zullen de effecten op de overheidsschuld ook worden gepubliceerd voor de periode 1995-2010.

Wat is het reguliere bijstellingenbeleid van CBS?

CBS publiceert als onderdeel van de statistieken van de overheidsfinanciën en de nationale rekeningen een cijfer over het overheidstekort en een cijfer over de overheidsschuld, zowel op kwartaal- als op jaarbasis. De publicatie over de kwartaalcijfers vindt ongeveer drie maanden na afloop van een kwartaal plaats, conform Europese voorschriften. Het eerste cijfer over het overheidstekort en de overheidsschuld over het voorgaande jaar publiceert CBS elk jaar eind maart. Dan kunnen ook de kwartalen van het afgelopen jaar worden bijgesteld. De cijfers worden vervolgens in juni van hetzelfde jaar en het jaar erop nogmaals aangepast op basis van meer complete informatie over de inkomsten, uitgaven, vorderingen en schulden van de overheid. Eens in de vijf jaar voert CBS een revisie van de nationale rekeningen inclusief de overheidsrekeningen uit. Dan worden nieuwe databronnen, methodes en internationale richtlijnen in de gehele tijdreeks van de overheidsrekeningen en nationale rekeningen verwerkt.

Wat is de rol van CBS bij cijfers over overheidstekort en overheidsschuld?

De verantwoordelijkheid voor het samenstellen van statistieken over de overheidsfinanciën conform de Europese voorschriften is in Nederland op één plaats belegd: bij het Centraal Bureau voor de Statistiek. In de meeste lidstaten van de Europese Unie berust deze taak bij de nationale statistiekbureaus. Van groot belang daarbij is dat de statistische bureaus onafhankelijk zijn van de politiek. De toepassing van Europese voorschriften voor de statistieken over de overheidsfinanciën zorgt ervoor dat er in alle lidstaten een zo betrouwbaar en actueel mogelijk beeld over de overheidsfinanciën is. Er gelden bijvoorbeeld specifieke regels in welke periode baten en lasten geboekt moeten worden. Ook gelden er speciale regels voor de bepaling van de overheidsschuld.

Wat is de rol van Eurostat bij cijfers over overheidstekort en overheidsschuld?

Lidstaten rapporteren tweemaal per jaar aan de Europese Commissie over hun tekorten en schulden in het kader van de buitensporige-tekortenprocedure (BTP of 'Excessive Deficit Procedure', EDP). De rapportages vinden plaats voor 1 april en voor 1 oktober.
Het statistiekbureau van de Europese Unie, Eurostat, houdt er toezicht op dat lidstaten de regels bij het samenstellen van de cijfers juist toepassen. Ook adviseert Eurostat zo nodig bij de interpretatie van de regels. Na verificatie publiceert Eurostat de cijfers van de lidstaten afzonderlijk en van de Europese Unie in zijn geheel. De hierboven genoemde bijstellingen van de schuldcijfers zijn door Eurostat geverifieerd. Eurostat publiceert de nieuwste tekort- en schuldcijfers van alle lidstaten op 21 oktober 2015.