Methodiek van de PBL/CBS regionale bevolkingsprognose

De regionale prognose van PBL en CBS beschrijft hoe de bevolking van de Nederlandse gemeenten zich naar verwachting tussen nu en 2040 zal ontwikkelen, uitgaand van de huidige inzichten en de ontwikkelingen in de afgelopen jaren. De prognose wordt berekend met een programma waarin demografische gebeurtenissen worden gesimuleerd. Dat zijn gebeurtenissen zoals het krijgen van kinderen, immigreren, emigreren, verhuizen naar een andere gemeente, het ouderlijk huis verlaten, samen gaan wonen of scheiden, of overlijden. In de simulatie wordt rekening gehouden met verschillen tussen Nederlandse regio’s in het optreden van dit soort gebeurtenissen. Vrouwen in Urk krijgen gemiddeld meer kinderen dan vrouwen in Heerlen en bewoners van grote steden emigreren vaker dan bewoners van kleine gemeenten. Immigranten vestigen zich vaker in grensgemeenten, grote steden en gemeenten met een asielzoekerscentrum dan elders in Nederland. In de prognose wordt rekening gehouden met te voorziene toekomstige ontwikkelingen. Zo wordt verwacht dat Nederlanders in de toekomst steeds langer zullen leven.

Woningbouwplannen tot 2030

Een ander belangrijk ingrediënt van de prognose is de woningbouw, omdat die beïnvloedt waarheen mensen kunnen verhuizen. Voor de periode tot 2030 zijn op basis van informatie over woningbouwplannen veronderstellingen over de groei van de woningvoorraad opgesteld. Voor de tien jaar daarna is dat soort informatie nog weinig beschikbaar. Hierdoor heeft de prognose voor de jaren tussen 2030 en 2040 meer het karakter van een verdere extrapolatie van de ontwikkelingen in de voorgaande periode.

Onzekerheidsintervallen met nieuwe methode geschat

Een prognose is altijd een momentopname, die aangeeft aan wat op dit moment de meest waarschijnlijke toekomstige ontwikkeling is. Door onvoorziene veranderingen in bijvoorbeeld de immigratie of de woningmarkt verandert het toekomstbeeld echter voortdurend. Dat beïnvloedt niet alle uitkomsten van de prognose even sterk. Het aantal 65- tot 75-jarigen in 2040 is bijvoorbeeld goed te voorspellen, omdat het vooral van het huidige aantal veertigers afhangt. Het aantal jongeren (0 tot 20 jaar) in 2040 is moeilijker te voorspellen, omdat het sterker afhangt van de ontwikkelingen in geboorte, immigratie en verhuizingen.

Om aan te kunnen geven welke prognose-uitkomsten meer en minder zeker zijn, is een nieuwe methode ontwikkeld om onzekerheidsintervallen rond de uitkomsten van de regionale prognose te schatten. Voor elke gemeente worden naast de prognose ook zestien varianten gesimuleerd. In die varianten zijn iets minder waarschijnlijke veronderstellingen dan in de prognose gebruikt voor zaken als het krijgen van kinderen, verhuizen, overlijden, immi- en emigratie en veranderingen in de huishoudenspositie (bijvoorbeeld gaan samenwonen of scheiden). Met de uitkomsten van deze varianten kan een onzekerheidsinterval rond elke prognosewaarde worden geschat. Naar verwachting zullen de werkelijke cijfers in de meeste gevallen (twee op de drie keer) binnen dat interval vallen. Hoe smaller dit onzekerheidsinterval, hoe zekerder de uitkomst.

Een miljoen inwoners in Amsterdam

Voor de meeste COROP-gebieden gelegen in en rondom de Randstad is het waarschijnlijk dat ze in ieder geval blijven groeien, ook als de nationale bevolkingsgroei laag uitvalt. Conform de prognose zal Amsterdam medio jaren dertig een miljoen inwoners tellen. Als de groei sneller gaat, bijvoorbeeld bij meer immigratie dan nu voorzien, zal die mijlpaal al in 2030 bereikt zijn, maar bij een relatief trage groei van de bevolking komt Amsterdam in 2040 nog niet aan de miljoen inwoners.

De regionale prognose wordt in meer detail beschreven in PBL/CBS Regionale bevolkings- en huishoudensprognose 2016-2040: sterke regionale verschillen