Daling aantal bibliotheekleden en –uitleningen zet door

In 2018 waren ruim 3,6 miljoen mensen lid van de openbare bibliotheek. Een jaar eerder waren dat nog 3,7 miljoen mensen. Het aantal volwassenen met een bibliotheek- lidmaatschap daalde met 27 duizend en het aantal jeugdleden met 42 duizend. Verder waren er 1,8 miljoen geregistreerde digitale accounts, 20 procent meer dan een jaar eerder. Het aantal actieve digitale accounts dat gebruikt werd om e-books te lenen steeg met bijna 12 duizend naar 213 duizend.

Lidmaatschap van een openbare bibliotheek is op de meeste plaatsen voor kinderen gratis. Tussen 2005 en 2018 nam het aantal jeugdleden toe van bijna 2,0 miljoen naar 2,3 miljoen. Ruim twee derde van alle jongeren onder de 18 jaar was lid van een openbare bibliotheek. Voor volwassenen was dit 10 procent. In 2005 was 16 procent van de volwassenen en 56 procent van de jongeren lid van een openbare bibliotheek.

Minder papieren boeken, meer digitale en luisterboeken

Bibliotheekleden leenden in 2018 ruim 63 miljoen papieren boeken, ruim 4 miljoen minder dan een jaar eerder. Daarnaast daalde de uitleen van bladmuziek en audiovisuele materialen zoals cd’s en dvd’s. De uitleen van e-books steeg met 300 duizend, tot bijna 3,5 miljoen. Ook het downloaden van luisterboeken nam toe: van bijna 900 duizend downloads in 2017 naar 1,3 miljoen in 2018. Dat is een toename van ruim 50 procent en zeven keer zoveel als in 2015, het eerste jaar na de start van de landelijke digitale openbare bibliotheek in 2014. Van de actieve digitale accounts was 57 procent bedoeld om e-books te lenen, 33 procent om luisterboeken te downloaden en 10 procent om cursussen te volgen.

Bredere maatschappelijke functie

Naast het aanbieden van fysieke en digitale bibliotheekproducten is het organiseren van activiteiten een belangrijk middel voor de openbare bibliotheek om invulling te geven aan de verschillende kernfuncties. In 2018 organiseerden de bibliotheken ruim 200 duizend activiteiten. Het zwaartepunt lag bij Leesbevordering en kennismaking met literatuur en Educatie en ontwikkeling.

Afstand tot bibliotheeklocaties met brede dienstverlening toegenomen

In 2018 waren er 146 Nederlandse bibliotheekorganisaties met 931 bibliotheeklocaties met brede dienstverlening. De gemiddelde afstand tot een bibliotheeklocatie in 2018 was 1,9 kilometer. In 2014 was dat nog 1,8 kilometer.

In 2018 hadden de inwoners van de meeste gemeenten een bibliotheeklocatie tot hun beschikking op minder dan 3 kilometer met de auto. Het verst moesten inwoners van Noord-Beveland en Veere reizen: respectievelijk 14,6 en 9,3 kilometer. Inwoners van Schiermonnikoog en Vlieland woonden met 0,7 kilometer gemiddeld het dichtst bij een dergelijke bibliotheeklocatie. De grootste veranderingen in afstand sinds 2014 vonden plaats in Montfoort (+5,6 km), Bergeijk (+5,3 km) en Lopik (+4,5 km).