Kleine groep bedrijven domineert dienstenhandel

De internationale handel in diensten wordt gedomineerd door een kleine groep handelaren die vaak onder buitenlandse zeggenschap vallen. Een derde van de handelswaarde van Nederlandse diensten wordt voortgebracht in Amsterdam en omgeving. In Zuid-Nederland is het relatieve aantal vestigingen van bedrijven in de dienstenhandel het grootst. Dat meldt het CBS in de nieuwste Internationaliseringsmonitor.

Slechts 5,6 duizend van de 222 duizend bedrijven die actief zijn in de dienstenhandel, verhandelen voor meer dan 1 miljoen euro aan diensten. Deze bedrijven waren in 2014 goed voor het grootste deel van de importwaarde (74 miljard euro) en exportwaarde (99 miljard euro) van diensten.

Bedrijven die zowel diensten importeren als exporteren nemen het grootste deel van de handel in diensten voor hun rekening. Deze bedrijven waren verantwoordelijk voor 86 procent van de importwaarde en 89 procent van de exportwaarde van diensten.

Bij ruim 70 procent van de bedrijven die in diensten handelen gaat het om relatief lage bedragen, met een maximale handelswaarde van 5 duizend euro. Van deze kleine handelaren importeert het overgrote deel alleen diensten, bijna 1 op de 10 exporteert alleen en een klein aandeel handelt in beide richtingen.

Groot deel handel door bedrijven onder buitenlandse zeggenschap

Hoewel bedrijven uit het zelfstandig midden- en kleinbedrijf een grote meerderheid vormen bij zowel de importeurs als de exporteurs, neemt deze groep een bescheiden deel van de handelswaarde voor haar rekening: 12 procent van de import- en 19 procent van de exportwaarde. Vooral de bedrijven onder buitenlandse zeggenschap domineren de handel in diensten. Ruim 50 procent van de exportwaarde en ruim 60 procent van de importwaarde van diensten wordt gegenereerd door deze groep.


Van het dienstenhandelsoverschot komt ruim 38 procent van bedrijven uit het zelfstandig mkb. Bedrijven onder Nederlandse zeggenschap zijn verantwoordelijk voor 39 procent van het handelsoverschot. Het resterende deel komt voor rekening van bedrijven die in buitenlandse handen zijn.

Relatief veel dienstenhandelaren in het zuiden

Bedrijven kunnen meer dan één vestiging hebben, op meerdere locaties. Een op de twaalf vestigingen kocht of verkocht in 2014 diensten op de internationale markt. Dit zijn vestigingen behorend tot een bedrijf dat jaarlijks minstens 5 duizend euro aan diensten verhandeld. Vooral in het zuiden van het land zijn relatief veel bedrijven actief in de internationale dienstenhandel.

In Zeeuws-Vlaanderen drijft een op de zeven vestigingen internationale dienstenhandel. In geen enkele andere Nederlandse regio zijn dienstenhandelaren verhoudingsgewijs zo sterk vertegenwoordigd. Midden- en Noord-Limburg volgen op de plekken twee en drie. Op Delfzijl en omgeving na beschikken de noordelijke regio’s over een relatief gering aandeel internationale dienstenhandelaren.

Aandeel vestigingen met dienstenhandel naar COROP-gebied, 2014
 Aandeel ( %)
Oost-Groningen (CR)6,9
Delfzijl en omgeving (CR)9,3
Overig Groningen (CR)6,6
Noord-Friesland (CR)4,2
Zuidwest-Friesland (CR)4,9
Zuidoost-Friesland (CR)6,2
Noord-Drenthe (CR)5,3
Zuidoost-Drenthe (CR)7,6
Zuidwest-Drenthe (CR)6,0
Noord-Overijssel (CR)6,8
Zuidwest-Overijssel (CR)7,2
Twente (CR)8,7
Veluwe (CR)6,9
Achterhoek (CR)7,4
Arnhem/Nijmegen (CR)8,4
Zuidwest-Gelderland (CR)7,5
Utrecht (CR)7,8
Kop van Noord-Holland (CR)5,0
Alkmaar en omgeving (CR)6,8
IJmond (CR)6,4
Agglomeratie Haarlem (CR)6,8
Zaanstreek (CR)6,3
Groot-Amsterdam (CR)10,0
Het Gooi en Vechtstreek (CR)7,7
Agglomeratie Leiden en Bollenstreek (CR)7,0
Agglomeratie 's-Gravenhage (CR)6,7
Delft en Westland (CR)7,8
Oost-Zuid-Holland (CR)7,0
Groot-Rijnmond (CR)9,1
Zuidoost-Zuid-Holland (CR)10,1
Zeeuwsch-Vlaanderen (CR)14,5
Overig Zeeland (CR)7,6
West-Noord-Brabant (CR)11,3
Midden-Noord-Brabant (CR)8,7
Noordoost-Noord-Brabant (CR)7,8
Zuidoost-Noord-Brabant (CR)10,1
Noord-Limburg (CR)11,7
Midden-Limburg (CR)11,9
Zuid-Limburg (CR)11,6
Flevoland (CR)7,4

Groot-Amsterdam absoluut de grootste

In de regio rondom Amsterdam, Groot-Amsterdam, zijn de meeste dienstenhandelaren te vinden. Ook wat de waarde van de dienstenhandel betreft staat de hoofdstad bovenaan. Bijna een derde van de totale Nederlandse handelswaarde van internationale diensten komt uit Groot-Amsterdam, te weten circa 38 procent van de importwaarde en circa 28 procent van de exportwaarde van diensten.

De aanwezigheid van een grote luchthaven met veel vervoersdiensten én de vele hoofdkantoren in de regio dragen hieraan bij. Groot-Rijnmond (omgeving Rotterdam) en de agglomeratie ’s-Gravenhage volgen op de plekken twee en drie, met aandelen van respectievelijk 16 procent en 9 procent van de handelswaarde van diensten.

Corop-gebieden met meeste dienstenhandel, 2014*
 Aandeel in totale import van dienstenAandeel in totale export van diensten
Groot-Amsterdam38,427,7
Groot-Rijnmond15,116,5
Agglomeratie 's-Gravenhage6,810,6
Zuidoost-Noord-Brabant5,35,2
West-Noord-Brabant3,15,5
Utrecht3,62,7
Zuid-Limburg22,8
Zuidoost-Zuid-Holland1,62,9
Agglomeratie Leiden en Bollenstreek1,52,5
Noordoost-Noord-Brabant2,41,8