Overheidstekort 5,3 procent in 2009
- Schuld overheid boven de 60 procent van bbp
- Begrotingstekort bijna 2 duizend euro per Nederlander
- Sociale fondsen fors in de min
- Overheidssteun financiële sector kostte 2 miljard euro
Het overheidstekort is in 2009 uitgekomen op 5,3 procent van het bbp. In 2008 was er nog een overschot van 0,7 procent van het bbp. De schuld van de overheid uitgedrukt als percentage van het bbp nam 2,7 procentpunt toe tot 60,9 procent. De Nederlandse overheidsfinanciën overschreden hiermee in 2009 zowel de Europese tekortnorm van 3 procent als de schuldnorm van 60 procent. Dit blijkt uit de eerste ramingen van het CBS.
Het tekort bedroeg vorig jaar 30,2 miljard euro. Dit komt neer op bijna 2 duizend euro per Nederlander. De centrale overheid gaf vorig jaar 19,6 miljard euro meer uit dan het ontving. De lokale overheid kwam 3,4 miljard euro tekort. De gemeenten hadden te maken met tegenvallende grondverkopen. Ook de inkomsten uit bouwleges vielen tegen. De sociale fondsen lieten door lagere opbrengsten uit sociale premies en hogere uitkeringen een groot tekort zien van 7,2 miljard euro. Het tekort van de sociale fondsen werd afgevlakt door extra rijksbijdragen van ruim 4 miljard euro. De rijksbijdragen bedroegen daarmee in 2009 ruim 17 miljard euro. De premies van de sociale fondsen zijn al jaren niet meer voldoende om de uitkeringen (bijv. WW, AOW en de zorg) te dekken.
De uitgaven van de overheid stegen in 2009 bijna 8 procent. De overheid investeerde ruim 10 procent meer dan in 2008. De uitkeringen stegen fors met ongeveer 8 procent. De uitkeringen waren voor ruim 40 procent verantwoordelijk voor de stijging van de overheidsuitgaven. Ook de steun aan de financiële sector droeg in 2009 sterk bij aan de stijging van de overheidsuitgaven in de vorm van extra rentelasten en kapitaaloverdrachten. De stijging van de uitgaven werd enigszins gedempt door de korting op de EU-afdrachten.
De inkomsten van de overheid daalden met bijna 5 procent. Dit kwam voornamelijk door aanzienlijk lagere opbrengsten bij de vennootschapsbelasting, de BTW, de overdrachtsbelasting en de dividendbelasting. De opbrengsten uit de loonbelasting en sociale premies tezamen bleven bijna gelijk. De aardgasbaten brachten eenderde minder op dan in 2008. Hiertegenover stonden extra inkomsten uit rentebaten en dividenden als gevolg van de kapitaalsteun aan de financiële sector.
De steun aan de financiële sector leidde tot zowel extra uitgaven als extra inkomsten. Per saldo kostten de steunmaatregelen in 2009 bijna 2 miljard euro.
De overheidsschuld steeg in 2009 licht met 0,3 miljard euro. De overheidsschuld bleef nagenoeg gelijk doordat met de verkoop van staatsdeelnemingen en aflossingen van verstrekte kredieten het tekort gefinancierd kon worden. In 2008 had de overheid ruim 81 miljard uitstaan in de financiële sector. Dit is in 2009 teruggebracht tot 56 miljard euro. De schuld van de overheid als percentage van het bbp nam echter sterker toe door de daling van het bbp.
De PDF bevat het volledige persbericht inclusief tabellen.