Grootstedeling is minder gezond

Inwoners van Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Den Haag waren in de periode 2001-2004 minder positief over de eigen gezondheid dan de mensen elders in het land. De grootstedelingen hadden deels ook ongezondere leefstijlen en een hoger zorggebruik.

Minder gezond en vaker naar de huisarts

Bijna een kwart van de inwoners van Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Den Haag beoordeelde de eigen gezondheid als minder dan goed. Buiten deze grote steden viel dit oordeel minder laag uit; minder dan eenvijfde van personen die elders wonen, vond de eigen gezondheid minder goed.

In de vier grote steden consulteerden meer mensen ten minste één keer per jaar een huisarts, specialist, fysiotherapeut en een instelling voor geestelijke gezondheidszorg dan in de rest van het land. De alternatieve genezer was onder grootstedelingen echter minder populair. Ook gingen in de vier grote steden minder mensen ten minste één keer per jaar naar de tandarts.

Jaarlijks zorggebruik, 2001-2004

Meer nicotine, minder lichamelijke activiteit

De inwoners van de vier grote steden rookten vaker en meer dan de overige inwoners van Nederland. Ook voldeden minder grootstedelingen aan de Nederlandse norm gezond bewegen. Toch waren de mensen in de grote steden gemiddeld niet dikker dan elders in het land. Ook was er geen verschil in zware drinkers ofwel personen die minstens op één dag in de week tenminste zes glazen alcoholhoudende drank nuttigen. Wel is in de grote steden het aandeel geheelonthouders duidelijk oververtegenwoordigd.

Leefstijlen, 2001-2004

Kwetsbare groepen

Niet-westerse allochtonen en mensen met een lage sociaal-economische status hebben in het algemeen een slechtere gezondheid, ongezondere leefstijlen en een hoger zorggebruik dan gemiddeld. Dit demografische en sociaal-economische patroon in gezondheidsproblematiek is zichtbaar in zowel de vier grote steden als de rest van het land. Alleen is het met de gezondheidsproblematiek bij kwetsbare groepen in de vier grote steden vaak nog een stuk slechter gesteld.

Minder goede gezondheid, 2001-2004

Gezondheidsproblematiek kwetsbare groepen

Zo maakten bij de grootstedelingen de mensen in de twee lage inkomensgroepen aanzienlijk vaker melding van een minder goede gezondheid dan de mensen in de lage inkomensgroepen buiten de grote steden. Voor het contact met de huisarts zien we bij de lage inkomensgroepen en bij de niet-westerse allochtonen dezelfde patronen.

Contact met huisarts, 2001-2004

Concentratie en ‘stadseffecten'

De achterstand in gezondheid in de grote steden is deels toe te schrijven aan de oververtegenwoordiging van kwetsbare groepen met een verhoogde gezondheidsproblematiek zoals niet-westerse allochtonen en mensen met een laag inkomen. Deels levert ook het wonen in de grote stad zelf een negatieve bijdrage. Bij de kwetsbare groepen is deze negatieve bijdrage vaak extra sterk.

Ferdy Otten en Frans Frenken