Waarom blijft inflatie zo hoog voelen?
Consumentenprijsindex
In de persmededeling van 5 augustus 2003 heeft het CBS gemeld dat de uitkomsten over de periode juni 2002 tot en met juni 2003 niet correct zijn. Dientengevolge zijn de CPI-cijfers in deze publicatie niet correct.
Het persbericht van 9 september 2003 bevat de gecorrigeerde cijfers voor de reeks voor alle huishoudens en voor de geharmoniseerde consumentenprijsindex
De inflatie is in mei 2003 gedaald naar het laagste cijfer sinds april 2000. Desondanks vinden ongeveer drie op de vijf consumenten dat de prijzen de afgelopen twaalf maanden sterk gestegen zijn. Dat wijst erop dat de officiële inflatie minder hoog is dan veel consumenten ervaren, zoals ook in een recent artikel in HP/De Tijd is gesuggereerd (zie de reactie van het CBS op dit artikel). Dit verschil is echter goed te verklaren: tegenover sterke prijsstijgingen staan ook matige prijsstijgingen en zelfs prijsdalingen.
Hoge prijsstijgingen zijn in inflatiecijfer verwerkt
Als de prijsontwikkeling over een reeks van jaren wordt bekeken, is de prijsstijging hoger dan het inflatiecijfer voor één jaar aangeeft. Wanneer de prijzen van mei 2003 worden vergeleken met die van mei 1998, dan blijkt het gemiddelde prijsniveau in vijf jaar tijd ruim 16 procent te zijn gestegen.
Toptien van prijsstijgers
Bij een aantal artikelen is sprake van veel sterkere prijsstijgingen. De toptien van prijsstijgers laat een gemiddelde prijsstijging zien van ruim 48 procent. De bijdrage van deze artikelen aan de totale prijsstijging is echter beperkt. Het aandeel van de toptien van prijsstijgers in het consumptiepakket van het inflatiecijfer bedraagt namelijk minder dan 6 procent.
In de toptien van prijsstijgers komen onder andere aardappelen, vis en eieren voor. Omdat dergelijke artikelen dagelijks of wekelijks gekocht worden, is de consument zich goed bewust van deze prijsstijgingen. In de afgelopen maanden stegen juist de prijzen van voedingsmiddelen harder dan de totale inflatie, net als in 2001 en begin 2002.
Inflatie en prijsstijging voeding
Gematigde prijsstijgingen
De totale prijsstijging komt minder hoog uit dan die van de toptien van prijsstijgers. Tegenover producten met een hoge prijsstijging staan namelijk ook artikelen met veel kleinere prijsverhogingen.
Zo is kleding in vijf jaar tijd nog geen drie procent duurder geworden. Het aandeel hiervan in het consumptiepakket is ruim vijf procent, ongeveer evenveel als dat van de toptien van prijsstijgers samen. De prijs voor huisvesting is vijftien procent gestegen, iets minder dan het gemiddelde. Met een aandeel van zestien procent in de totale uitgaven weegt deze categorie zwaar mee in het inflatiecijfer.
Ook forse prijsdalingen
Er zijn ook goederen die in prijs zijn gedaald. In de toptien van prijsdalers staan onder andere computers, telefoon- en internetdiensten, televisies en fotoapparatuur. De gemiddelde prijsdaling is hier twintig procent, met als topper computers: die zijn in vijf jaar tijd ruim de helft goedkoper geworden.
Toptien van prijsdalers
Van deze door het CBS gemeten prijsdalingen zijn consumenten zich niet altijd bewust. Om te beginnen gaat het vaak om producten die maar eens in de paar jaar gekocht worden. Bovendien komen er voortdurend nieuwe en betere modellen op de markt, waardoor een goede prijsvergelijking met het vorige apparaat lastig is. Zo kan een computer die nu voor dezelfde prijs wordt aangeschaft als vijf jaar geleden, vier keer zo snel zijn en tien keer zoveel geheugen hebben. Als daarmee rekening wordt gehouden is de ‘zuivere’ prijs gedaald. En het is die ‘zuivere’ prijsontwikkeling die met het inflatiecijfer van het CBS tot uitdrukking moet worden gebracht.
Gert Buiten
Eerder verschenen over dit onderwerp in het Webmagazine:
Inflatie voelt hoger
Waarom voelt die inflatie zo hoog?