Living Planet Index

De Nederlandse Living Planet Index (LPI) laat over de afgelopen decennia een licht positieve trend zien. De toename is vooral toe te schrijven aan zoogdieren, reptielen en libellen. De meeste amfibieën gaan ook vooruit, terwijl vlinders gemiddeld juist een afname vertonen. Een deel van de toename komt door geherintroduceerde soorten zoals de bever en de otter en door diersoorten uit het zuiden die vanwege klimaatverandering steeds noordelijker voorkomen. Verder is de kwaliteit van zoete wateren verbeterd waardoor populaties van veel aquatische soorten weer vooruitgaan.

Living Planet Index
	Living Planet Index (Index (2000=100))
2000	100
2001	100,95
2002	101,9
2003	102,85
2004	103,8
2005	104,75
2006	105,7
2007	105,7
2008	106,65
2009	106,65
2010	106,65
2011	106,65
2012	106,65
2013	106,65
2014	106,65
Bron: NEM, CBS

Living Planet Index
	Living Planet Index (Index (2000=100))
2000	100
2001	100,95
2002	101,9
2003	102,85
2004	103,8
2005	104,75
2006	105,7
2007	105,7
2008	106,65
2009	106,65
2010	106,65
2011	106,65
2012	106,65
2013	106,65
2014	106,65
Bron: NEM, CBS

Kader

De LPI geeft de gemiddelde trend weer van inheemse soorten broedvogels, reptielen, amfibieën, vlinders en libellen, zoetwatervissen, zeevissen en zoogdieren. Het idee is dat hoe meer en hoe sterker deze soorten achteruitgaan dan wel vooruitgaan, des te slechter of beter het gaat met de natuur. Internationaal wordt de LPI veelvuldig gebruikt om te rapporteren over veranderingen in de biodiversiteit.

Analyse

De LPI is de gemiddelde trend van alle soorten waarvan data beschikbaar zijn of van een bepaalde selectie daarvan.
Behalve de trend in soortgroepen kan de LPI ook gebruikt worden om veranderingen in de kwaliteit van ecosystemen te signaleren. Die kwaliteit wordt gemeten aan het voorkomen van soorten die kenmerkend zijn voor het ecosysteem. Als de LPI aldus wordt opgedeeld naar ecosystemen, blijkt dat de toename in de Nederlandse LPI vooral plaats vond in zoet water en moeras. In agrarische gebieden (zie ook de boerenlandvogel-indicator) en in open natuurgebieden (hei, duin en half-natuurlijk grasland samen) is juist sprake van afname. In bossen bleef de LPI min of meer gelijk.
De Nederlandse LPI beschrijft de trend in Nederland als geheel, inclusief het mariene gebied. In 2017 is de mariene LPI uitgebreid met trends in zeevogels en bodemfauna en met trends in het Waddengebied, Deltagebied en de Noordzee kustzone. Deze gebiedstrends zijn echter nog niet in de LPI van Nederland als geheel opgenomen.

Internationale vergelijking

In de mondiale LPI van het Wereld Natuur Fonds (WNF) zijn de trends van meer dan 3 duizend gewervelde diersoorten gemiddeld: de soortgroepen zoogdieren, broedvogels, vissen, reptielen en amfibieën. Vanaf 1970 is deze LPI met 52 procent afgenomen (WNF 2014, 2016). Ook in de recente jaren is de trend nog neerwaarts. De licht toenemende Nederlandse trend staat dus haaks op de mondiale trend.
Uitgesplitst naar inkomensniveau van landen, volgens Wereldbank-criteria, blijkt de LPI echter vooral achteruit gegaan in lage- en midden-inkomenslanden (WNF, 2014). In hoge inkomenslanden is deze juist gestegen en komt de trend overeen met de Nederlandse LPI. Volgens WNF wijst deze toename op herstel na de zware verliezen in biodiversiteit die al voor 1970 optraden en is het herstel van dierpopulaties mogelijk doordat in rijke landen tegenwoordig meer financiële middelen worden aangewend voor natuurherstel. Verder worden vaak goederen en grondstoffen geïmporteerd uit lage-inkomenslanden, waarbij veelal de negatieve effecten van de productie van die goederen op de biodiversiteit plaatsvinden in lage-inkomenslanden. Hierbij moet bijvoorbeeld gedacht worden aan de grootschalige omzetting van (tropisch) bos naar landbouwgrond voor de productie van hout en voedergewassen voor de export.

Living Planet Index
	Hoge-inkomenslanden (Index (1970=100))	Midden-inkomenslanden (Index (1970=100))	Lage-inkomenslanden (Index (1970=100))
1970	100	100	100
1971	100	103	94
1972	100	104	94
1973	101	107	92
1974	102	107	89
1975	103	108	85
1976	103	107	81
1977	104	107	78
1978	103	107	76
1979	103	107	75
1980	103	108	75
1981	104	107	74
1982	103	106	72
1983	103	104	72
1984	103	101	70
1985	103	98	67
1986	104	96	65
1987	103	95	64
1988	103	95	61
1989	105	95	59
1990	107	95	56
1991	108	95	51
1992	108	95	49
1993	110	92	47
1994	110	90	46
1995	110	91	46
1996	110	91	42
1997	111	89	45
1998	111	87	44
1999	109	87	43
2000	108	86	46
2001	107	86	47
2002	106	88	50
2003	106	89	51
2004	105	91	51
2005	105	91	50
2006	105	91	49
2007	107	88	49
2008	108	84	46
2009	108	83	45
2010	110	82	42
Bron: WWF, ZSL

Living Planet Index
	Hoge-inkomenslanden (Index (1970=100))	Midden-inkomenslanden (Index (1970=100))	Lage-inkomenslanden (Index (1970=100))
1970	100	100	100
1971	100	103	94
1972	100	104	94
1973	101	107	92
1974	102	107	89
1975	103	108	85
1976	103	107	81
1977	104	107	78
1978	103	107	76
1979	103	107	75
1980	103	108	75
1981	104	107	74
1982	103	106	72
1983	103	104	72
1984	103	101	70
1985	103	98	67
1986	104	96	65
1987	103	95	64
1988	103	95	61
1989	105	95	59
1990	107	95	56
1991	108	95	51
1992	108	95	49
1993	110	92	47
1994	110	90	46
1995	110	91	46
1996	110	91	42
1997	111	89	45
1998	111	87	44
1999	109	87	43
2000	108	86	46
2001	107	86	47
2002	106	88	50
2003	106	89	51
2004	105	91	51
2005	105	91	50
2006	105	91	49
2007	107	88	49
2008	108	84	46
2009	108	83	45
2010	110	82	42
Bron: WWF, ZSL