Bos en open natuur

Bos en open natuur zijn in Nederland licht toegenomen in oppervlakte, maar hun aandeel in het totale landoppervlakte blijft een van de laagste van Europa. De toename van bos en open natuur was gemiddeld 0,5 procent per jaar in de periode tussen 2000 en 2012, gemiddeld 25 vierkante kilometer per jaar. De oppervlakte aan enkel bos nam zelfs licht af tussen 2010 en 2012, maar daar tegenover stond een sterke toename van de oppervlakte aan moerassen en wetlands. De droge open natuur, zoals duinen en heide, bleef relatief stabiel in totale oppervlakte.

Kader

Nederland is een druk bevolkt land en ruimte is schaars. De concurrentie voor het gebruik van ruimte is op veel plekken een probleem. Bebouwd gebied is belangrijk voor wonen en werken en neemt meer en meer oppervlakte in beslag; vooral agrarisch terrein wordt getransformeerd naar bebouwd gebied. Tegelijkertijd worden ook nieuwe gebieden aangelegd voor bos en natuur. Deze nieuwe natuur wordt gebruikt voor recreatie, natuurbescherming en doet hier en daar ook dienst als overloopterrein voor water bij hoge waterstanden.

Analyse

Bos en open natuur bedekte 14,6 procent van het landoppervlak in 2012.
De natuur wordt ondersteund door het beleid in zowel hoeveelheid als in kwaliteit, zoals door het toewijzen en door het natuurlijk beheren van Natura 2000 gebieden. Bij het aanéénsluiten van bestaande en nieuwe natuurgebieden in het nationale natuurnetwerk werd ook agrarisch terrein omgezet in natuurgebied. Dit gebeurde op verschillende plekken verspreid door Nederland.

Tussen 2010 en 2012 nam de oppervlakte bos licht af. De bomen die vanaf 1996 met EU-subsidies waren geplant zijn inmiddels groot en worden vanaf 2010 geoogst voor houtproductie. De toename van de oppervlakte van bos en open natuur was in de meest recente jaren dus geheel te wijten aan de toename van open natuur zoals wetlands en moeras. De droge open natuur, zoals duinen en heide, bleven relatief stabiel in oppervlakte.

Internationale vergelijking

Internationaal wordt het aandeel van bos in landoppervlakte vergeleken. Nederland is een van de landen met het laagste aandeel bos in de totale landoppervlakte. Het is een dichtbevolkt land met veel landbouwgebied. Daarnaast heeft de locatie van Nederland in een laaggelegen delta ook grote invloed op het landschap; hier vormen zich wetlands met internationaal hoog gewaardeerde natuurwaarden. Een lage score van de indicator met het aandeel bos houdt geen rekening met de wetlands als waardevolle aanvulling op de natuur in een beperkt aantal landen.