Stedelijke blootstelling aan fijnstof

De concentraties fijnstof (PM₁₀) die gemeten worden in stedelijke gebieden dalen sinds het jaar 2000. Desondanks kunnen de concentraties fijnstof van jaar tot jaar aanzienlijk verschillen door meteorologische omstandigheden.

Fijnstof bestaat uit deeltjes met een diameter kleiner dan 10 micrometer. De Europese grenswaarden voor PM₁₀ en PM_2.5 liggen op een jaargemiddelde concentratie van respectievelijk 40 μg en 25 μg per kubieke meter. Het daggemiddelde voor PM₁₀ mag niet meer dan 35 keer per kalenderjaar de 50 μg per kubieke meter overschrijden. De norm van de Wereld Gezondheidsraad voor PM_2.5 ligt op 10 μg per kubieke meter.

Kader

Fijnstof in de lucht is van invloed op de menselijke gezondheid. De deeltjes kunnen diep in de longen doordringen en ontstekingen, astma, chronische bronchitis en hart- en vaatziekten veroorzaken. Omdat fijnstof meestal ontstaat bij productie- en consumptieactiviteiten, is het een belangrijk aspect om te beoordelen in het kader van groene groei.

Analyse

De concentratie fijnstof is afgenomen dankzij de toepassing van filters in veel productieprocessen en in de transportsector. Er kunnen van jaar tot jaar aanzienlijke verschillen zijn in de gemeten concentraties fijnstof als gevolg van de weersomstandigheden. De uitstoot van PM₁₀ is met 39,5 procent afgenomen tussen 2000 en 2016 (CBS, PBL, RIVM, WUR, 2017). Veel fijnstof als gevolg van menselijke activiteiten ontstaat in het buitenland (CBS, PBL, RIVM, WUR, 2013). De PM_2.5-concentraties dalen vanaf 2009 in een vergelijkbaar tempo als de PM₁₀-concentraties (CBS, PBL, RIVM, WUR, 2017). Het is dan ook de daling van de fijnere fracties die de daling van de PM₁₀-concentratie domineert. Er bestaan grote verschillen per locatie in de concentraties fijnstof.

Internationale vergelijking

In vergelijking met andere Europese landen ligt de jaargemiddelde concentratie fijnstof (PM₁₀) in stedelijke gebieden in Nederland iets onder het gemiddelde van de 23 OESO-landen. In de Scandinavische landen, het Verenigd Koninkrijk en Ierland zijn de concentraties laag. In de Oost Europese landen zijn de concentraties over het algemeen hoger dan in Nederland.