8. Verkoop van bedrijven via online platformen
Dit hoofdstuk gaat in op Nederlandse bedrijven die verkopen via een online platform. Het gaat hier specifiek over platformen die aan verkoopbemiddeling doen, en niet over de bredere groep online platformen die in eerdere hoofdstukken is besproken.
De gegevens zijn afkomstig uit de enquête ICT-gebruik bij bedrijven van het CBS. Deze enquête beschrijft het ICT-gebruik bij bedrijven met tenminste 2 werkzame personen, in de SBI-bedrijfstakken C t/m N en Q. Op deze enquête is aan bedrijven gevraagd of zij (1) producten verkochten via een eigen website of app, en (2) of zij verkochten via de website of app van een ander bedrijf. In het tweede geval is dit beschouwd als verkoop via een online platform.
Deze gegevens zijn beschikbaar tot en met 2019. Effecten van COVID-19, en de daartegen genomen maatregelen in 2020, zijn nog niet in deze cijfers te zien.
8 procent bedrijven verkoopt via online platform
In 2019 verkocht 7,9 procent van de bedrijven (mede) via een online platform, zie figuur 8.1. Dit is een stijging ten opzichte van 2016, toen 4,6 procent via een online platform verkocht. In 2019 verkocht 1,9 procent zelfs uitsluitend via online platformen, en niet via een eigen website of app. Ook dit is een toename ten opzichte van 2016 (1,3 procent).
Het aandeel bedrijven dat in 2019 producten via een eigen website of app verkocht, is 16,6 procent. Dit is twee keer zo hoog als het aandeel bedrijven dat via een online platform verkocht.
| Jaar | (Mede) via eigen website of app | (Mede) via online platform | Uitsluitend via online platform |
|---|---|---|---|
| 2016 | 12,6 | 4,6 | 1,3 |
| 2017 | 16,3 | 6,9 | 1,9 |
| 2018 | 17,0 | 7,9 | 1,7 |
| 2019 | 16,6 | 7,9 | 1,9 |
Minder dan 1 procent van omzet uit online platformverkoop
Hoewel een flink deel van de bedrijven ook verkocht via online platformen, bleef het deel van de omzet dat behaald werd met verkoop via deze platformen klein. In 2019 ging het slechts om 0,9 procent van de omzet. De omzet uit verkoop via een eigen website (of app) was vele malen hoger (8,3 procent), zie figuur 8.2.
Zowel bij omzet uit verkoop via online platformen als bij omzet uit verkoop via een eigen website is er een stijgende trend te zien. Bij beide steeg het omzetaandeel met 80 procent in vergelijking met 2016.
| Jaar | Via eigen website of app | Via online platform |
|---|---|---|
| 2016 | 4,6 | 0,5 |
| 2017 | 5,2 | 0,6 |
| 2018 | 6,2 | 0,8 |
| 2019 | 8,3 | 0,9 |
Handel en horeca verkocht vaakst via online platform
Bedrijven in de horeca en in de groot- en detailhandel verkochten vaker dan bedrijven in andere bedrijfstakken via online platformen, zie tabel 8.3. In 2019 verkocht 16,2 procent van de horecabedrijven via een online platform, tegen 11,9 procent in de handel.
Bij de horeca leidde de verkoop via online platformen tot een aanzienlijk deel van de omzet (6,1 procent), terwijl dit voor de handel slechts 0,9 procent van de omzet bedroeg.
In de bedrijfstak vervoer en opslag is het aandeel bedrijven dat verkoopt via een online platform beneden gemiddeld (6,3 procent). Deze bedrijven haalden echter wel een relatief hoog deel van hun omzet uit de verkoop via online platformen (2,5 procent).
| Deel bedrijven met verkopen via online platform (%) | Omzetdeel bedrijven uit verkopen via online platform (%) | ||
|---|---|---|---|
| C | Industrie | 6,0 | 0,4 |
| D-E | Energievoorziening en afvalbeheer | 1,4 | 0,7 |
| F | Bouwnijverheid | 4,8 | 0,2 |
| G | Handel | 11,9 | 0,9 |
| H | Vervoer en opslag | 6,3 | 2,5 |
| I | Horeca | 16,2 | 6,1 |
| J | Informatie en communicatie | 3,3 | 1,0 |
| K | Financiële dienstverlening beperkt | 1,3 | 0,7 |
| L | Verhuur van en handel van onroerend goed | 7,0 | 0,4 |
| M | Specialistische zakelijke diensten | 3,2 | 0,5 |
| N | Verhuur en overige zakelijke diensten | 4,7 | 0,4 |
| Q | Gezondheids- en welzijnszorg | 4,6 | 0,1 |
In tabel 8.4 is de verdeling van Nederlandse bedrijven over de bedrijfstakken weergegeven (voor de bedrijfstakken die zijn opgenomen in de enquête ICT-gebruik bij bedrijven). De bedrijfstakken Handel en Vervoer en opslag zijn samen goed voor meer dan 50 procent van de omzet uit verkopen via online platformen.
| Verdeling bedrijven (%) | Verdeling bedrijven met verkoop via online platform (%) | Verdeling omzet bedrijven (%) | Verdeling omzet bedrijven uit verkopen via online platform (%) | ||
|---|---|---|---|---|---|
| Totaal | 100,0 | 100,0 | 100,0 | 100,0 | |
| C | Industrie | 8,2 | 6,2 | 21,3 | 9,5 |
| D-E | Energievoorziening en afvalbeheer | 0,4 | 0,1 | 2,0 | 1,6 |
| F | Bouwnijverheid | 9,7 | 5,9 | 8,4 | 1,5 |
| G | Handel | 28,2 | 42,7 | 34,4 | 34,9 |
| H | Vervoer en opslag | 4,7 | 3,8 | 7,1 | 20,4 |
| I | Horeca | 10,4 | 21,5 | 2,4 | 17,1 |
| J | Informatie en communicatie | 4,9 | 2,1 | 3,8 | 4,5 |
| K | Financiële dienstverlening beperkt | 0,7 | 0,1 | 3,6 | 2,8 |
| L | Verhuur van en handel van onroerend goed | 2,6 | 2,3 | 1,1 | 0,6 |
| M | Specialistische zakelijke diensten | 14,2 | 5,8 | 6,8 | 3,8 |
| N | Verhuur en overige zakelijke diensten | 6,5 | 3,9 | 5,5 | 2,8 |
| Q | Gezondheids- en welzijnszorg | 9,6 | 5,6 | 3,6 | 0,6 |
| Verdeling bedrijven (%) | Verdeling bedrijven met verkoop via online platform (%) | Verdeling omzet bedrijven (%) | Verdeling omzet bedrijven uit verkopen via online platform (%) | |
|---|---|---|---|---|
| Totaal | 100,0 | 100,0 | 100,0 | 100,0 |
| 2 werkzame personen | 35,0 | 30,0 | 1,9 | 2,1 |
| 3-4 werkzame personen | 23,7 | 27,3 | 3,0 | 4,0 |
| 5-9 werkzame personen | 19,7 | 23,0 | 5,6 | 6,9 |
| 10-19 werkzame personen | 10,5 | 9,3 | 7,2 | 8,7 |
| 20-49 werkzame personen | 6,5 | 6,3 | 11,9 | 12,7 |
| 50-99 werkzame personen | 2,3 | 2,1 | 10,9 | 12,1 |
| 100-249 werkzame personen | 1,4 | 1,2 | 15,6 | 17,8 |
| 250-499 werkzame personen | 0,5 | 0,4 | 12,1 | 5,3 |
| 500 en meer werkzame personen | 0,5 | 0,5 | 31,7 | 30,4 |
Grote en kleine bedrijven verkopen via online platformen
Zowel bedrijven met veel als met weinig werkzame personen verkochten via online platformen. Het aandeel bedrijven dat verkocht via online platformen verschilt weinig tussen de verschillende grootteklasses.
Dit geldt ook voor de omzet behaald uit onlineplatformverkoop. In alle grootteklasses lag dit aandeel rond de 0,9 procent, gelijk aan de gemiddelde waarde voor alle bedrijven.
De verdeling over de grootteklasses van bedrijven die verkochten via een online platform loopt dan ook ongeveer gelijk met de verdeling van alle bedrijven, zie tabel 8.5. Ook de verdeling over de grootteklasses van omzet die bedrijven haalden uit verkoop via online platformen is vergelijkbaar met de verdeling van de totale omzet van alle bedrijven.
Verkoop vaak voornamelijk via één online platform
In 2019 behaalde 77 procent van de bedrijven meer dan de helft van de platformomzet uit de verkoop via één platform, zie tabel 8.6. Deze bedrijven zijn dus (voor hun verkoop via platformen) in belangrijke mate afhankelijk van dit ene platform. In alle bedrijfstakken waar voldoende informatie beschikbaar voor was, lag het aandeel tussen de 59 en 84 procent.
Verkoop via één platform suggereert een bepaalde mate van afhankelijkheid van een specifiek platform. Het geeft een indicatie van een zekere ‘marktmacht’ van dit ene platform.
| Bedrijven met meer dan de helft van de platformomzet uit verkoop via één platform (%) | ||
|---|---|---|
| Totaal | 77,0 | |
| C | Industrie | 78,7 |
| G | Handel | 83,5 |
| H | Vervoer en opslag | 59,1 |
| I | Horeca | 77,0 |
| J | Informatie en communicatie | 75,8 |
| M | Specialistische zakelijke diensten | 68,8 |
| N | Verhuur en overige zakelijke diensten | 64,7 |
| Alleen de SBI-groepen waarvoor de cijfers betrouwbaar genoeg zijn, zijn in deze tabel weergegeven. Het totaal omvat wel alle SBI-groepen. | ||