Energiebalans; aanbod en verbruik, sector

Energiebalans; aanbod en verbruik, sector

Energiedragers Sectoren Perioden Opbouw vanuit verbruik Energieomzetting Saldo elektriciteit/WKK-omzetting (PJ) Opbouw vanuit verbruik Energieomzetting Inzet elektriciteit/WKK-omzetting (PJ) Opbouw vanuit verbruik Energieomzetting Productie elektriciteit/WKK-omzetting (PJ)
Elektriciteit Totaal energiesector en eindgebruikers 2022** -438,2 0,3 438,5
Elektriciteit Totaal energiesector 2022** -307,3 0,3 307,6
Elektriciteit Winning van olie en gas 2022**
Elektriciteit Cokesfabrieken 2022**
Elektriciteit Hoogovens 2022** -0,5 0,5
Elektriciteit Olieraffinaderijen 2022** -5,8 5,8
Elektriciteit Energiebedrijven 2022** -301,0 0,3 301,3
Elektriciteit Totaal eindgebruikers van energie 2022** -130,9 130,9
Elektriciteit Nijverheid (geen energiesector) 2022** -30,4 30,4
Elektriciteit Delfstoffenwinning, incl dienstverlening 2022** 0,0 0,0
Elektriciteit 08 Delfstoffenwinning (geen olie en gas) 2022** 0,0 0,0
Elektriciteit 099 Dienstverlening delfstoffenwinning 2022**
Elektriciteit 10-12 Voedings-, genotmiddelenindustrie 2022** -4,8 4,8
Elektriciteit 10 Voedingsmiddelenindustrie 2022** -4,4 4,4
Elektriciteit 101 Slachterijen en vleeswarenindustrie 2022** -0,1 0,1
Elektriciteit 102 Visverwerkende industrie 2022** . . .
Elektriciteit 103 Groente-, fruitverwerkende industrie 2022** -0,3 0,3
Elektriciteit 104 Spijsoliën- en -vettenindustrie e.d. 2022** -1,0 1,0
Elektriciteit 105 Zuivelindustrie 2022** -0,6 0,6
Elektriciteit 106 Meelindustrie 2022** -1,7 1,7
Elektriciteit 107 Brood- en deegwarenindustrie 2022** . . .
Elektriciteit 108 Overige voedingsmiddelenindustrie 2022** . . .
Elektriciteit 109 Diervoederindustrie 2022** -0,2 0,2
Elektriciteit 11 Drankenindustrie 2022** -0,4 0,4
Elektriciteit 12 Tabaksindustrie 2022**
Elektriciteit 13-15 Textiel-, kleding-, lederindustrie 2022** -0,1 0,1
Elektriciteit 13 Textielindustrie 2022** -0,1 0,1
Elektriciteit 14 Kledingindustrie 2022** 0,0 0,0
Elektriciteit 15 Leer- en schoenenindustrie 2022** 0,0 0,0
Elektriciteit 16 Houtindustrie 2022** -0,2 0,2
Elektriciteit 17-18 Papier- en grafische industrie 2022** -2,3 2,3
Elektriciteit 17 Papierindustrie 2022** -2,2 2,2
Elektriciteit 18 Grafische industrie 2022** -0,1 0,1
Elektriciteit 20-21 Chemie en farmaceutische industrie 2022** -18,1 18,1
Elektriciteit 20 Chemische industrie 2022** -18,0 18,0
Elektriciteit 201 Basischemie 2022** -17,9 17,9
Elektriciteit 2011 Industriële gassenindustrie 2022** -1,8 1,8
Elektriciteit 2012 Kleur- en verfstoffenindustrie 2022**
Elektriciteit 2013 Overige anorganische basischemie 2022** -3,8 3,8
Elektriciteit 2014 Organische basischemie 2022** -10,2 10,2
Elektriciteit 2015 Kunstmestindustrie 2022** -0,9 0,9
Elektriciteit Kunststof- en rubberindustrie 2022** -1,3 1,3
Elektriciteit 202-206 Overige chemische industrie 2022** 0,0 0,0
Elektriciteit 21 Farmaceutische industrie 2022** -0,1 0,1
Elektriciteit 22 Rubber- en kunststofproductindustrie 2022** -0,2 0,2
Elektriciteit 23 Bouwmaterialenindustrie 2022** -0,2 0,2
Elektriciteit 231 Glas- en glaswerkindustrie 2022** 0,0 0,0
Elektriciteit Vuurvaste, overige keramische industrie 2022** 0,0 0,0
Elektriciteit 233 Keramische bouwproductenindustrie 2022** -0,1 0,1
Elektriciteit 235 Cement-, kalk- en gipsindustrie 2022** . . .
Elektriciteit 236 Beton-, gips-, cementwarenindustrie 2022** -0,1 0,1
Elektriciteit Natuursteen, overige minerale producten 2022** . . .
Elektriciteit Totaal basismetaal, exclusief hoogovens 2022** -0,5 0,5
Elektriciteit IJzer en staalindustrie 2022** -0,5 0,5
Elektriciteit Non-ferrometaalindustrie 2022** 0,0 0,0
Elektriciteit 25-28 Metaalproducten + machineindustrie 2022** -0,9 0,9
Elektriciteit 25 Metaalproductenindustrie 2022** -0,7 0,7
Elektriciteit 26 Elektrotechnische industrie 2022** 0,0 0,0
Elektriciteit 27 Elektrische apparatenindustrie 2022** 0,0 0,0
Elektriciteit 28 Machine-industrie 2022** -0,2 0,2
Elektriciteit 29-30 Transportmiddelenindustrie 2022** -0,1 0,1
Elektriciteit 29 Auto- en aanhangwagenindustrie 2022** -0,1 0,1
Elektriciteit 30 Overige transportmiddelenindustrie 2022** 0,0 0,0
Elektriciteit 31 Meubelindustrie 2022** -0,1 0,1
Elektriciteit 32 Overige industrie 2022** 0,0 0,0
Elektriciteit Industrie onbekend 2022** -1,7 1,7
Elektriciteit F Bouwnijverheid 2022** -1,3 1,3
Elektriciteit Totaal binnenlands vervoer 2022**
Elektriciteit Binnenlandse luchtvaart 2022**
Elektriciteit Wegverkeer 2022**
Elektriciteit Railverkeer 2022**
Elektriciteit Pijpleidingen 2022**
Elektriciteit Binnenlandse scheepvaart 2022**
Elektriciteit Vervoer onbekend 2022**
Elektriciteit Overige afnemers, totaal 2022** -100,5 100,5
Elektriciteit Diensten, afval, water en reparatie 2022** -37,0 37,0
Elektriciteit 33 Reparatie en installatie van machines 2022** 0,0 0,0
Elektriciteit E Waterbedrijven en afvalbeheer 2022** -19,0 19,0
Elektriciteit 36 Waterleidingbedrijven 2022** -0,1 0,1
Elektriciteit 37 Afvalwaterinzameling en -behandeling 2022** -0,8 0,8
Elektriciteit 38 Afvalbehandeling en recycling 2022** -17,7 17,7
Elektriciteit 39 Sanering en overig afvalbeheer 2022** -0,1 0,1
Elektriciteit Waterbedrijven en afvalbeheer onbekend 2022** -0,3 0,3
Elektriciteit G-S, U Dienstverlening 2022** -18,0 18,0
Elektriciteit G Handel 2022** . . .
Elektriciteit H Vervoer en opslag 2022** . . .
Elektriciteit I Horeca 2022** . . .
Elektriciteit J Informatie en communicatie 2022** . . .
Elektriciteit K Financiële dienstverlening 2022** . . .
Elektriciteit L Verhuur en handel van onroerend goed 2022** . . .
Elektriciteit M Specialistische zakelijke diensten 2022** . . .
Elektriciteit N Verhuur en overige zakelijke diensten 2022** . . .
Elektriciteit O Openbaar bestuur en overheidsdiensten 2022** . . .
Elektriciteit P Onderwijs 2022** . . .
Elektriciteit Q Gezondheids- en welzijnszorg 2022** . . .
Elektriciteit R Cultuur, sport en recreatie 2022** . . .
Elektriciteit S Overige dienstverlening 2022** . . .
Elektriciteit U Extraterritoriale organisaties 2022** . . .
Elektriciteit Dienstverlening onbekend 2022** . .
Elektriciteit Woningen 2022** -25,6 25,6
Bron: CBS.
Verklaring van tekens

Tabeltoelichting


Deze tabel bevat cijfers over het aanbod en verbruik van energie per sector en per energiedrager. Het aanbod van energie is gelijk aan de winning van energie plus de aanvoer minus de aflevering plus de voorraadmutatie. Het verbruik van energie is gelijk aan som van het eigen verbruik, de verliezen bij distributie, het finaal energieverbruik, het niet-energetisch gebruik en het saldo van inzet en productie van energie. Voor iedere sector is het aanbod van energie gelijk aan het verbruik van energie.

Voor sommige energiedragers is het totaal van de waargenomen binnenlandse afleveringen niet precies gelijk aan de som van de waargenomen binnenlands aanvoer. Voor deze energiedragers ontstaat dan een statistisch verschil wat niet aan een sector kan worden toegerekend.

De indeling in sectoren volgt op hoofdlijnen de indeling zoals gebruikelijk is in internationale energiestatistieken. Deze indeling is gebaseerd op functies van diverse sectoren in de energiehuishouding en op elementen uit de internationale standaard bedrijfsindeling. Er zijn twee hoofdsectoren: de energiesector (bedrijven met hoofdactiviteit het winnen of omzetten van energie) en energieafnemers (overige bedrijven en huishoudens).

Naast een uitsplitsing naar sectoren is er ook een uitsplitsing naar energiedrager, zoals kolen, diverse olieproducten, aardgas, hernieuwbare energie, elektriciteit en warmte.

De gebruikte definities in deze tabel sluiten precies aan op de definities in de tabel Energiebalans; aanbod, omzetting en verbruik. Die tabel bevat geen uitsplitsing naar sector (uitgezonderd finaal energieverbruik), maar geeft wel informatie over invoer, uitvoer en bunkers en geeft ook wat meer detail over de energiedragers.

Gegevens beschikbaar:
Vanaf 1990.

Status van de cijfers:
Alle cijfers tot en met verslagjaar 2021 zijn definitief. Cijfers over 2022 zijn nader voorlopig.

Wijzigingen per 25 maart 2024:
De energiebalans is gereviseerd en geherstructureerd. Het gaat vooral om het volgende:
1. Andere wijze van omgaan met biobrandstoffen die zijn bijgemengd in fossiele brandstoffen
2. Een uitsplitsing van de aardgasbalans van de landbouw in glastuinbouw en overige landbouw.
3. Hoger finaal energieverbruik van elektriciteit in diensten in 2021 en 2022.

1. Bijgemengde biobrandstoffen
Voorheen werden biobrandstoffen welke zijn gemengd met fossiele brandstoffen geteld bij aardoliegrondstoffen en -producten. In de nieuwe energiebalans tellen bijgemengde biobrandstoffen bij hernieuwbare energie en betreft aardoliegrondstoffen en -producten en de onderliggende producten (zoals benzine, diesel en kerosine) alleen het fossiele deel van mengsels van fossiele en biogene brandstoffen. Om dit duidelijk te maken zijn de namen van de energiedragers aangepast. Gevolg van deze aanpassing is dat een deel van de energie verplaatst is van aardolie naar hernieuwbaar. Voor totaal energiedragers blijft de energiebalans hetzelfde. Doel van deze aanpassing is om de toenemende rol van bijgemengde biobrandstoffen in de Energiebalans zichtbaar te maken en om beter aan te sluiten bij de Energiebalansen die Eurostat en het Internationaal Energieagentschap publiceren. Binnen hernieuwbare energie, biomassa is vloeibare biomassa nu een aparte energiedrager. Dit betreft zowel pure als bijgemengde biobrandstoffen.

2. Glastuinbouw apart
Het energieverbruik van de landbouw in Nederland vindt grotendeels plaats in de glastuinbouw. Er is daarom ook veel aandacht voor deze sector en behoefte aan aparte data over energieverbruik in de glastuinbouw. Om te voldoen aan deze behoefte is de sector landbouw uitgesplitst in twee deelsectoren: Glastuinbouw en overige landbouw. Vooralsnog publiceren we alleen aparte aardgascijfers over de glastuinbouw.

3. Hogere finaal energieverbruik van elektriciteit in diensten in 2021 en 2022.
De wijze van omgaan met elektrische wegvervoer is verbeterd waardoor de aanvoer en het finaal verbruik van elektriciteit in de diensten in 2021 en 2022 ruim 2 PJ hoger is geworden. Dit werkt ook door in de aanvoer van elektriciteit in de sector H (Vervoer en opslag).

Wijzigingen per 14 november 2023:
Voor de jaren 2021 en 2022 zijn de cijfers bijgesteld.
Cijfers voor de Energiebalans 2015 tot en met 2020 zijn gereviseerd. Het gaat om de volgende punten:
- Voor de jaren 2019 en 2020 is het finaal energieverbruik van warmte in de landbouw een paar PJ lager en dat van de diensten een paar PJ hoger als gevolg van een verbetering in de interpretatie van de beschikbare cijfers over aanvoer van warmte door de landbouw.
- Bij de winning van aardwarmte door de landbouw komt ook aardgas mee dat door de landbouwbedrijven zelf wordt verbruikt. Dit is nu meegenomen in de energiebalans. Het gaat om 0,2 PJ in 2015 oplopend tot 0,7 PJ in 2020.
- Er zijn enkele verbeteringen van data voor warmte in industrie doorgevoerd van ongeveer 1 PJ of kleiner.
- Er zijn enkele andere verbeteringen in data meegenomen, ook maximaal ongeveer 1PJ, meest kleiner.

Wijzigingen per 15 juni 2023:
Nader voorlopige cijfers over 2022 zijn toegevoegd.

Wijzigingen per 15 december 2022:
De cijfers vanaf 1990 tot en met 2019 zijn gereviseerd. De revisie betreft voornamelijk het verbruik van gas- dieselolie en licht stookolie en het werkt door in de bovenliggende energiedragers (totaal aardolieproducten en totaal aardoliegrondstoffen en –producten en totaal energiedragers).
De revisie is tweeledig:
- Nieuwe gegevens over het verbruik van diesel in mobiele werktuigen zijn verwerkt. Daardoor gaat het finaal energieverbruik van gas- dieselolie en licht stookolie bij de bouw, diensten en landbouw omhoog. De grootste wijziging zit bij de bouw (+10 PJ van 1990 t/m 2015, aflopend tot 1 PJ in 2019. Bij de landbouw gaat het om 0,5 tot 1,5 PJ vanaf ongeveer 2010 en bij de diensten om 0 tot 3 PJ in de hele periode.
- De methode voor omgaan met statistisch verschil is aangepast. Voorheen werd vanaf 2013 uitgegaan van statistisch verschil van -3 procent op jaarbasis, aansluitend bij oude data (t/m 2012) over verbruik diesel wegverkeer gebaseerd op het aparte accijnstarief enkel voor gebruik voor wegverkeer wat tot die tijd bestond. In de nieuwe methode wordt het statistisch verschil weggewerkt vanaf 2015. Het finaal energieverbruik van wegverkeer wordt berekend als restpost door de totale marktleveringen van diesel te verminderen met de leveringen aan overige afnemers.
Het eerste en het tweede punt werkt allebei door op finaal energieverbruik wegverkeer wat daardoor omlaag gaat met gemiddeld ruim 5 procent vanaf 2015.
Vóór de accijnsaanpassing van 2013 was er een positief statistisch verschil, dat wil zeggen meer aanbod dan verbruik. Door de verbeterde gegevens waarbij het verbruik is gestegen is dit statistisch verschil kleiner geworden en in een aantal jaren negatief.

Wanneer komen er nieuwe cijfers?
Nader voorlopige cijfers: juni/juli van het jaar volgend op het verslagjaar.
Definitieve cijfers: december van het tweede jaar volgend op het verslagjaar.

Toelichting onderwerpen

Opbouw vanuit verbruik
Opgebouwd vanuit verbruik is het energieverbruik de som van het saldo van inzet en productie van energie, het eigen verbruik, de verliezen bij distributie, het finaal energieverbruik en het niet-energetisch gebruik.
Energieomzetting
Het veranderen van de ene energiedrager in de andere. Dit kan de omzetting zijn van een brandstof in elektriciteit of warmte. Het kan ook de omzetting zijn van een brandstof in een andere soort brandstof, zoals de omzetting van ruwe aardolie in benzine.
Saldo elektriciteit/WKK-omzetting
De inzet minus de productie bij de omzetting van energiedragers in:
- alleen elektriciteit,
- elektriciteit en nuttig gebruikte warmte samen, ook bekend als warmtekrachtkoppeling (WKK). Warmte heeft de vorm van stoom of warm water.

Voor de ingezette energiedragers, zoals aardgas en steenkool, is het saldo energieomzetting altijd positief. Voor de geproduceerde energiedragers, zoals elektriciteit of benzine, is het saldo altijd negatief. Bij de omzetting naar deze energiedragers wordt er immers meer van geproduceerd dan ingezet. Voor het totaal van alle energiedragers is het saldo de hoeveelheid energie die verloren is gegaan bij de omzetting van energiedragers.
Inzet elektriciteit/WKK-omzetting
De hoeveelheid energie die is gebruikt voor de productie van
- alleen elektriciteit,
- elektriciteit en nuttig gebruikte warmte samen, ook bekend als warmtekrachtkoppeling (WKK). Warmte heeft de vorm van stoom of warm water.
Productie elektriciteit/WKK-omzetting
De hoeveelheid energie die wordt geproduceerd door elektriciteit- en WKK-omzetting.
Hieronder vallen de productie van:
- alleen elektriciteit
- elektriciteit en nuttig gebruikte warmte samen, ook bekend als warmtekrachtkoppeling (WKK). Warmte heeft de vorm van stoom of warm water.