Psychosociale arbeidsbelasting (PSA) werknemers; geslacht en leeftijd
| Geslacht | Leeftijd | Perioden | Werkdruk Erg snel werken (%) | Werkdruk Heel veel werk doen (%) | Werkdruk Extra hard werken (%) | Zelfstandigheid in het werk Zelf beslissen (%) | Zelfstandigheid in het werk Volgorde werkzaamheden bepalen (%) | Zelfstandigheid in het werk Werktempo bepalen (%) | Zelfstandigheid in het werk Oplossingen bedenken (%) | Zelfstandigheid in het werk Verlof nemen (%) | Zelfstandigheid in het werk Werktijden bepalen (%) | Emotioneel belastend werk Emotioneel moeilijke werksituaties (%) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Totaal mannen en vrouwen | Totaal leeftijd | 2021 | 33,5 | 44,9 | 29,7 | 60,7 | 62,0 | 57,4 | 66,9 | 52,5 | 28,4 | 9,1 |
| Totaal mannen en vrouwen | 15 tot 25 jaar | 2021 | 31,6 | 31,7 | 21,7 | 31,7 | 33,2 | 35,7 | 40,3 | 44,6 | 26,4 | 5,1 |
| Totaal mannen en vrouwen | 25 tot 35 jaar | 2021 | 35,1 | 48,7 | 33,1 | 56,8 | 59,7 | 52,1 | 68,9 | 48,0 | 23,5 | 12,8 |
| Totaal mannen en vrouwen | 35 tot 45 jaar | 2021 | 35,1 | 50,2 | 33,5 | 66,7 | 67,9 | 61,4 | 74,5 | 54,2 | 29,8 | 10,5 |
| Totaal mannen en vrouwen | 45 tot 55 jaar | 2021 | 35,8 | 49,2 | 33,1 | 70,2 | 71,7 | 65,8 | 74,1 | 56,5 | 31,0 | 8,4 |
| Totaal mannen en vrouwen | 55 tot 65 jaar | 2021 | 31,3 | 43,7 | 27,1 | 69,5 | 69,6 | 65,0 | 70,3 | 55,8 | 29,5 | 8,0 |
| Totaal mannen en vrouwen | 65 tot 75 jaar | 2021 | 19,1 | 27,5 | 14,6 | 73,9 | 71,1 | 71,9 | 67,7 | 67,1 | 40,9 | 4,4 |
| Mannen | Totaal leeftijd | 2021 | 31,3 | 42,6 | 27,1 | 66,4 | 65,0 | 62,4 | 71,8 | 59,3 | 31,4 | 7,6 |
| Mannen | 15 tot 25 jaar | 2021 | 30,7 | 30,3 | 20,4 | 35,7 | 34,3 | 39,6 | 42,1 | 49,4 | 28,7 | 2,9 |
| Mannen | 25 tot 35 jaar | 2021 | 32,6 | 45,5 | 29,8 | 63,0 | 62,8 | 58,0 | 74,6 | 54,4 | 25,9 | 10,9 |
| Mannen | 35 tot 45 jaar | 2021 | 33,2 | 48,4 | 31,0 | 71,5 | 71,3 | 66,0 | 78,7 | 61,1 | 31,3 | 9,3 |
| Mannen | 45 tot 55 jaar | 2021 | 33,5 | 47,0 | 30,7 | 76,6 | 75,3 | 71,1 | 80,0 | 63,8 | 34,5 | 7,1 |
| Mannen | 55 tot 65 jaar | 2021 | 29,1 | 41,8 | 24,4 | 74,9 | 72,0 | 69,1 | 75,9 | 62,6 | 33,3 | 7,0 |
| Mannen | 65 tot 75 jaar | 2021 | 16,0 | 23,6 | 11,4 | 76,5 | 71,0 | 74,6 | 69,6 | 73,2 | 46,4 | 3,5 |
| Vrouwen | Totaal leeftijd | 2021 | 35,9 | 47,4 | 32,6 | 54,6 | 58,9 | 52,0 | 61,7 | 45,4 | 25,3 | 10,7 |
| Vrouwen | 15 tot 25 jaar | 2021 | 32,4 | 33,0 | 23,0 | 27,7 | 32,1 | 32,0 | 38,6 | 40,0 | 24,2 | 7,1 |
| Vrouwen | 25 tot 35 jaar | 2021 | 37,8 | 52,0 | 36,4 | 50,5 | 56,5 | 46,2 | 63,0 | 41,4 | 21,0 | 14,9 |
| Vrouwen | 35 tot 45 jaar | 2021 | 37,1 | 52,2 | 36,1 | 61,7 | 64,3 | 56,6 | 70,1 | 46,8 | 28,2 | 11,8 |
| Vrouwen | 45 tot 55 jaar | 2021 | 38,2 | 51,5 | 35,5 | 63,6 | 68,1 | 60,3 | 68,0 | 49,0 | 27,3 | 9,7 |
| Vrouwen | 55 tot 65 jaar | 2021 | 33,9 | 46,0 | 30,3 | 63,1 | 66,8 | 60,2 | 63,8 | 47,7 | 24,9 | 9,2 |
| Vrouwen | 65 tot 75 jaar | 2021 | 24,6 | 34,3 | 20,2 | 69,3 | 71,2 | 67,1 | 64,5 | 56,3 | 31,3 | 6,0 |
| Bron: © CBS, TNO | ||||||||||||
Tabeltoelichting
Deze tabel bevat gegevens over de psychosociale arbeidsbelasting (PSA) van de Nederlandse werknemer van 15 tot 75 jaar, naar leeftijd en geslacht.
In de tabel worden cijfers gepresenteerd over werkdruk, zelfstandigheid in het werk, emotioneel belastend werk, psychische vermoeidheid door het werk en slachtofferschap
op het werk.
Gegevens beschikbaar vanaf: 2014.
Status van de cijfers:
Cijfers in deze tabel zijn definitief.
Wijzigingen per 20 april 2022
De jaarcijfers voor 2021 zijn toegevoegd.
Wijzigingen per 20 april 2021
Er is een verbetering doorgevoerd in de naamgeving van één onderwerp. Dit wordt voortaan aangeduid als ‘Psychische vermoeidheid door het werk’. Tot 2021 werd dit nog aangeduid als ‘Burn-out klachten’.
Wijzigingen per 20 april 2018
De onderliggende coderingen van de in deze tabel gebruikte classificaties zijn aangepast. Deze sluiten nu aan bij de door het CBS vastgelegde standaardcoderingen.
De structuur en de gegevens van de tabel zijn niet aangepast.
Wanneer komen er nieuwe cijfers?
Uiterlijk in mei verschijnen de cijfers over het voorafgaande jaar.
Toelichting onderwerpen
- Werkdruk
- Er is sprake van werkdruk op het moment dat de balans tussen de werkbelasting en de belastbaarheid van de werknemer verstoord is. Werkdruk treedt dus op als men het werk niet binnen de gestelde tijd af kan krijgen of niet meer aan de gestelde eisen kan voldoen.
- Erg snel werken
- Enquêtevraag: Moet u erg snel werken?
Antwoordcategorieën:
Altijd.
Vaak.
Soms.
Nooit.
Cijfer betreft het percentage werknemers met antwoordcategorieën Altijd + Vaak.
In 2021 en 2020 is deze vraag niet gesteld aan werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum stil lag/niet mocht worden uitgevoerd vanwege coronamaatregelen. Het betreft 0,5 procent van alle werknemers in 2021 en 2,5 procent in 2020. Binnen bedrijfstakken, beroepen, leeftijdsklassen en andere kenmerken kan dit percentage hoger of lager uitvallen. Het cijfer is berekend voor werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum niet stil lag vanwege coronamaatregelen.
- Heel veel werk doen
- Enquêtevraag: Moet u heel veel werk doen?
Antwoordcategorieën:
Altijd.
Vaak.
Soms.
Nooit.
Cijfer betreft het percentage werknemers met antwoordcategorieën Altijd + Vaak.
In 2021 en 2020 is deze vraag niet gesteld aan werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum stil lag/niet mocht worden uitgevoerd vanwege coronamaatregelen. Het betreft 0,5 procent van alle werknemers in 2021 en 2,5 procent in 2020. Binnen bedrijfstakken, beroepen, leeftijdsklassen en andere kenmerken kan dit percentage hoger of lager uitvallen. Het cijfer is berekend voor werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum niet stil lag vanwege coronamaatregelen.
- Extra hard werken
- Enquêtevraag: Moet u extra hard werken om iets af te krijgen?
Antwoordcategorieën:
Altijd.
Vaak.
Soms.
Nooit.
Cijfer betreft het percentage werknemers met antwoordcategorieën Altijd + Vaak.
In 2021 en 2020 is deze vraag niet gesteld aan werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum stil lag/niet mocht worden uitgevoerd vanwege coronamaatregelen. Het betreft 0,5 procent van alle werknemers in 2021 en 2,5 procent in 2020. Binnen bedrijfstakken, beroepen, leeftijdsklassen en andere kenmerken kan dit percentage hoger of lager uitvallen. Het cijfer is berekend voor werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum niet stil lag vanwege coronamaatregelen.
- Zelfstandigheid in het werk
- Zelfstandigheid in het werk. Bijvoorbeeld zelfstandig beslissen hoe het werk wordt uitgevoerd, zelf de volgorde van werkzaamheden bepalen of zelf het werktempo bepalen.
- Zelf beslissen
- Enquêtevraag: Kunt u zelf beslissen hoe u uw werk uitvoert?
Antwoordcategorieën:
Ja, regelmatig.
Ja, soms.
Nee.
Cijfer betreft het percentage werknemers met de antwoordcategorie: Ja, regelmatig.
In 2021 en 2020 is deze vraag niet gesteld aan werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum stil lag/niet mocht worden uitgevoerd vanwege coronamaatregelen. Het betreft 0,5 procent van alle werknemers in 2021 en 2,5 procent in 2020. Binnen bedrijfstakken, beroepen, leeftijdsklassen en andere kenmerken kan dit percentage hoger of lager uitvallen. Het cijfer is berekend voor werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum niet stil lag vanwege coronamaatregelen.
- Volgorde werkzaamheden bepalen
- Enquêtevraag: Bepaalt u zelf de volgorde van uw werkzaamheden?
Antwoordcategorieën:
Ja, regelmatig.
Ja, soms.
Nee.
Cijfer betreft het percentage werknemers met de antwoordcategorie: Ja, regelmatig.
In 2021 en 2020 is deze vraag niet gesteld aan werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum stil lag/niet mocht worden uitgevoerd vanwege coronamaatregelen. Het betreft 0,5 procent van alle werknemers in 2021 en 2,5 procent in 2020. Binnen bedrijfstakken, beroepen, leeftijdsklassen en andere kenmerken kan dit percentage hoger of lager uitvallen. Het cijfer is berekend voor werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum niet stil lag vanwege coronamaatregelen.
- Werktempo bepalen
- Enquêtevraag: Kunt u zelf uw werktempo bepalen?
Antwoordcategorieën:
Ja, regelmatig.
Ja, soms.
Nee.
Cijfer betreft het percentage werknemers met de antwoordcategorie: Ja, regelmatig.
In 2021 en 2020 is deze vraag niet gesteld aan werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum stil lag/niet mocht worden uitgevoerd vanwege coronamaatregelen. Het betreft 0,5 procent van alle werknemers in 2021 en 2,5 procent in 2020. Binnen bedrijfstakken, beroepen, leeftijdsklassen en andere kenmerken kan dit percentage hoger of lager uitvallen. Het cijfer is berekend voor werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum niet stil lag vanwege coronamaatregelen.
- Oplossingen bedenken
- Enquêtevraag: Moet u in uw werk zelf oplossingen bedenken om bepaalde dingen te doen?
Antwoordcategorieën:
Ja, regelmatig.
Ja, soms.
Nee.
Cijfer betreft het percentage werknemers met de antwoordcategorie: Ja, regelmatig.
In 2021 en 2020 is deze vraag niet gesteld aan werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum stil lag/niet mocht worden uitgevoerd vanwege coronamaatregelen. Het betreft 0,5 procent van alle werknemers in 2021 en 2,5 procent in 2020. Binnen bedrijfstakken, beroepen, leeftijdsklassen en andere kenmerken kan dit percentage hoger of lager uitvallen. Het cijfer is berekend voor werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum niet stil lag vanwege coronamaatregelen.
- Verlof nemen
- Enquêtevraag: Kunt u verlof opnemen wanneer u dat wilt?
Antwoordcategorieën:
Ja, regelmatig.
Ja, soms.
Nee.
Cijfer betreft het percentage werknemers met de antwoordcategorie: Ja, regelmatig.
In 2021 en 2020 is deze vraag niet gesteld aan werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum stil lag/niet mocht worden uitgevoerd vanwege coronamaatregelen. Het betreft 0,5 procent van alle werknemers in 2021 en 2,5 procent in 2020. Binnen bedrijfstakken, beroepen, leeftijdsklassen en andere kenmerken kan dit percentage hoger of lager uitvallen. Het cijfer is berekend voor werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum niet stil lag vanwege coronamaatregelen.
- Werktijden bepalen
- Enquêtevraag: Kunt u zelf bepalen op welke tijden u werkt?
Antwoordcategorieën:
Ja, regelmatig.
Ja, soms.
Nee.
Cijfer betreft het percentage werknemers met de antwoordcategorie Ja, regelmatig.
In 2021 en 2020 is deze vraag niet gesteld aan werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum stil lag/niet mocht worden uitgevoerd vanwege coronamaatregelen. Het betreft 0,5 procent van alle werknemers in 2021 en 2,5 procent in 2020. Binnen bedrijfstakken, beroepen, leeftijdsklassen en andere kenmerken kan dit percentage hoger of lager uitvallen. Het cijfer is berekend voor werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum niet stil lag vanwege coronamaatregelen.
- Emotioneel belastend werk
- Emotioneel belastend werk, bijvoorbeeld doordat er emotioneel moeilijke situaties zijn op het werk of het werk emotioneel veeleisend is.
- Emotioneel moeilijke werksituaties
- Enquêtevraag: Brengt uw werk u in emotioneel moeilijke situaties?
Antwoordcategorieën:
Nooit.
Soms.
Vaak.
Altijd.
Cijfer betreft het percentage werknemers met de antwoordcategorie: Vaak en altijd.
In 2021 en 2020 is deze vraag niet gesteld aan werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum stil lag/niet mocht worden uitgevoerd vanwege coronamaatregelen. Het betreft 0,5 procent van alle werknemers in 2021 en 2,5 procent in 2020. Binnen bedrijfstakken, beroepen, leeftijdsklassen en andere kenmerken kan dit percentage hoger of lager uitvallen. Het cijfer is berekend voor werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum niet stil lag vanwege coronamaatregelen.