Arbeidsomstandigheden: controle over werk, werkdruk en beloningen

Arbeidsomstandigheden: controle over werk, werkdruk en beloningen

Kenmerken Perioden Eigen invloed op het werk Vrij in opnemen verlof (%) Eigen invloed op het werk Zelf over uitvoering werk beslissen (%) Eigen invloed op het werk Zelf werktempo kunnen regelen (%) Eigen invloed op het werk Zelf volgorde werk bepalen (%) Eigen invloed op het werk Zelf beslissen over pauze (%) Eigen invloed op het werk Zelf temperatuur regelen (%) Eigen invloed op het werk Zelf ventilatie regelen (%) Eigen invloed op het werk Lage autonomie (%) Eigen invloed op het werk Hoge autonomie (%) Eigen invloed op het werk Werk sluit aan bij opleiding/ervaring (%)
15 tot 65 jarigen 2004 76 . . . . 42 47 . . .
18 tot 65 jarigen 2004 76 . . . . 43 48 . . .
Mannen 2004 80 . . . . 42 48 . . .
Vrouwen 2004 72 . . . . 43 46 . . .
15 tot 25 jarigen 2004 77 . . . . 36 40 . . .
25 tot 35 jarigen 2004 75 . . . . 39 44 . . .
35 tot 45 jarigen 2004 77 . . . . 43 47 . . .
45 tot 55 jarigen 2004 76 . . . . 45 51 . . .
55 tot 65 jarigen 2004 77 . . . . 49 56 . . .
Opleidingsniveau: basisonderwijs 2004 80 . . . . 28 34 . . .
Opleidingsniveau: vbo 2004 76 . . . . 33 38 . . .
Opleidingsniveau: mavo 2004 78 . . . . 44 45 . . .
Opleidingsniveau: havo/vwo, mbo 2004 78 . . . . 41 46 . . .
Opleidingsniveau: hbo, universiteit 2004 72 . . . . 50 55 . . .
Elementaire beroepen 2004 80 . . . . 24 29 . . .
Lagere beroepen 2004 76 . . . . 36 40 . . .
Middelbare beroepen 2004 78 . . . . 42 47 . . .
Hogere beroepen 2004 72 . . . . 50 56 . . .
Wetenschappelijke beroepen 2004 76 . . . . 55 61 . . .
Arbeidsduur 12 tot 20 uur per week 2004 74 . . . . 36 37 . . .
Arbeidsduur 20 tot 35 uur per week 2004 73 . . . . 42 46 . . .
Arbeidsduur 35 uur of meer per week 2004 78 . . . . 44 49 . . .
0000b Landbouw, bosbouw, visserij (A+B) 2004 77 . . . . 29 33 . . .
1000m Nijverheid en energievoorziening 2004 84 . . . . 32 40 . . .
1000k Delfstoffenwinning en industrie 2004 85 . . . . 36 42 . . .
45 Bouwnijverheid 2004 83 . . . . 27 35 . . .
5000d Commerciële dienstverlening 2004 80 . . . . 48 50 . . .
G Reparatie van consumentenartikelen .. 2004 81 . . . . 46 47 . . .
55 Logies-, maaltijden- en .. 2004 62 . . . . 44 49 . . .
I Vervoer, opslag en communicatie 2004 77 . . . . 52 53 . . .
J Financiële instellingen 2004 85 . . . . 39 43 . . .
K VH en handel in onroerend goed, .. 2004 83 . . . . 50 54 . . .
7500b Niet-commerciële .. 2004 66 . . . . 41 47 . . .
75 Openbaar bestuur, .. 2004 80 . . . . 41 45 . . .
80 Onderwijs 2004 30 . . . . 42 62 . . .
85 Gezondheids- en welzijnszorg 2004 71 . . . . 40 42 . . .
9000e Milieu, cultuur, recreatie en .. 2004 77 . . . . 44 47 . . .
Bron: CBS.
Verklaring van tekens

Tabeltoelichting

De gepresenteerde cijfers zijn gebaseerd op vragen naar arbeidsomstandig-
heden in het Permanent Onderzoek Leefsituatie (POLS) van het CBS. In de
module Gezondheid van POLS zijn vanaf 1997 tot en met 2004 vragen over
arbeidsomstandigheden opgenomen. Aan personen die behoren tot de werkzame
beroepsbevolking (personen van 15 tot en met 64 jaar die wekelijks minimaal
12 uur betaald werk verrichten) zijn vragen gesteld over
arbeidsomstandigheden en gezondheidsklachten die terug te voeren zijn op
overmatige werkbelasting. Deze vragen hebben ieder jaar betrekking op
ongeveer 4 000 werkende personen.

Deze StatLine tabel toont de resultaten over de controlemogelijkheden over
het werk, de ervaren werkdruk en de waardering van materi%le en immateri%le
beloningen. De controlemogelijkheden staan enerzijds voor de zeggenschap en
verantwoordelijkheden die werkenden hebben en anderzijds voor de
mogelijkheden die ze hebben om specifieke vaardigheden in het werk te
gebruiken en verder te ontwikkelen. De werkdruk refereert naar de eisen op
het werk voor wat betreft werktempo, hoeveelheid werk en tijd die men
krijgt om het werk uit te voeren.
Weinig controle, veel werkdruk en lage beloningen zijn vormen van
psychische werkbelasting.

In de tabel zijn de gegevens uit te splitsen naar de volgende kenmerken:
- geslacht,
- leeftijdsklasse,
- hoogst behaalde onderwijsniveau,
- beroepsniveau,
- werkduur en
- bedrijfstakken.

Gegevens beschikbaar vanaf: 1997. Voor ongeveer de helft van de gegevens
geldt dat informatie beschikbaar is tot en met het jaar 2002. De overige
informatie is beschikbaar tot en met 2004.

Frequentie: Stopgezet.

Status van de cijfers: Definitief

Wijzigingen ten opzichte van de vorige versie:
4 november 2005
De cijfers over het jaar 2004 zijn toegevoegd.

Wanneer komen er nieuwe cijfers? De publicatie is met ingang van 1 januari
2005 stopgezet.

Toelichting onderwerpen

Eigen invloed op het werk
Vrij in opnemen verlof
Percentage mensen in de werkzame beroepsbevolking dat "meestal" vrij
verlof kan opnemen.
Zelf over uitvoering werk beslissen
Percentage mensen in de werkzame beroepsbevolking dat "meestal" zelf
over de uitvoering van het werk kan beslissen.
Zelf werktempo kunnen regelen
Percentage mensen in de werkzame beroepsbevolking dat "regelmatig"
zelf het werktempo kan regelen.
Zelf volgorde werk bepalen
Percentage mensen in de werkzame beroepsbevolking dat "meestal" zelf
de volgorde van het werk kan bepalen.
Zelf beslissen over pauze
Percentage mensen in de werkzame beroepsbevolking dat "meestal" zelf
kan beslissen over pauze.
Zelf temperatuur regelen
Percentage mensen in de werkzame beroepsbevolking dat "meestal" zelf
de temperatuur op de eigen werkplek kan regelen.
Zelf ventilatie regelen
Percentage mensen in de werkzame beroepsbevolking dat "meestal" zelf
de ventilatie kan regelen.
Lage autonomie
Autonomie is een samenvattende maat voor de mate van zeggenschap
over het eigen werk. Het betreft een samengestelde index op basis van de
kenmerken 'zelf over uitvoering werk beslissen', 'zelf beslissen over
pauze', 'zelf volgorde werk bepalen' en 'zelf werktempo kunnen regelen'.
Op de kenmerken is een ééndimensionale HOMALS schaalanalyse
toegepast. De met HOMALS verkregen categoriekwantificeringen zijn
opgeteld en vervolgens zijn van deze index-waarden 33% procentgroepen
ofwel tertielgroepen berekend. De laagste tertielgroep is hier weergegeven
en aangeduid als personen met lage autonomie.
Hoge autonomie
Weergegeven is het percentage in de hoogste tertielgroep ofwel de
personen met hoge autonomie.
Werk sluit aan bij opleiding/ervaring
Percentage mensen in de werkzame beroepsbevolking waarbij het werk
"helemaal of grotendeels" aansluit bij opleiding/ervaring.