Bijna een vijfde coronasteun naar horeca

Gesloten cafe
© Hollandse Hoogte / Ingrid de Groot
Vanaf maart 2020 tot en met september 2021 hebben ondernemers circa 31 miljard euro aan steun gekregen ter compensatie voor loonkosten en vaste lasten tijdens de coronacrisis. De horeca ontving het grootste deel van dit bedrag: 19 procent. Sinds de lockdown van afgelopen december heeft het kabinet de coronasteunregelingen heropend. Medio januari 2022 was voor bijna 1,1 miljard euro aan vergoedingen toegekend voor loonkosten via de NOW-5-regeling over november en december 2021 en voor vaste lasten via de TVL-regeling over het vierde kwartaal van 2021. Dat meldt het CBS op basis van cijfers over steunmaatregelen voor bedrijven, gemaakt op verzoek van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK).

De tegemoetkomingen voor loonkosten en vaste lasten zijn twee typen steunmaatregelen die het kabinet tijdens de coronacrisis in het leven heeft geroepen. Daarnaast hebben bedrijven ook de mogelijkheid tot uitstel van belastingbetaling, en bestaan er diverse garantiestellingen, leningen en kleinere subsidieregelingen. Deze worden in dit nieuwsbericht buiten beschouwing gelaten. 

Van maart 2020 tot en met september 2021 hebben bedrijven in totaal bijna 23,6 miljard euro aan loonkosten vergoed gekregen via de Tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging voor Werkgelegenheid (NOW). Daarnaast is iets minder dan 7,4 miljard euro aan vaste lasten vergoed vanuit de regelingen Tegemoetkoming Ondernemers Getroffen Sectoren COVID-19 (TOGS) en Tegemoetkoming Vaste Lasten (TVL). 

Binnen horeca meeste steun naar restaurants

Horecabedrijven ontvingen tot en met september vorig jaar het grootste bedrag aan tegemoetkoming voor loonkosten en vaste lasten: 5,9 miljard euro. Deze bedrijfstak kreeg in anderhalf jaar tijd zowel het grootste steunbedrag vanuit de NOW- als vanuit de TOGS/TVL-regelingen. Binnen de horeca ontvingen de restaurants veruit de meeste coronasteun vanuit deze regelingen, gevolgd door hotel-restaurants en cafés. De handel kreeg ongeveer 5 miljard euro van de totale subsidies voor loonkosten en vaste lasten, waarbinnen de groothandel de meeste steun ontving. Daarnaast kregen verhuur en overige zakelijke diensten, vervoer en opslag, en nijverheid ieder meer dan 3 miljard euro vanuit het totale steunpakket aan NOW- en TOGS/TVL-regelingen. 

Bedragen in de loonkosten- en vastelastenregelingen (vastgesteld en openstaand), tot en met september 2021
BedrijfstakLoonkosten (NOW-1, NOW-2, NOW-3.1, 3.2 en 3.3, NOW-4) (mld euro)Vaste lasten (TOGS, TVL-1, TVL Q4 2020, TVL Q1 2021, TVL Q2 2021, TVL Q3 2021) (mld euro)
Horeca3,8562,066
Handel3,7581,261
Verhuur en overige
zakelijke diensten
3,6490,505
Vervoer en opslag2,9710,397
Nijverheid (geen bouw)2,9510,301
Cultuur, sport en recreatie1,5020,836
Specialistische zakelijke diensten1,5640,397
Informatie en communicatie0,8230,245
Bouwnijverheid0,7140,103
Landbouw, bosbouw
en visserij
0,1730,554
Overige dienstverlening0,4600,241
Gezondheids- en welzijnszorg0,3880,098
Onderwijs0,3340,128
Financiële dienstverlening0,1620,041
Verhuur en handel onroerend goed0,1150,064
Overige sectoren en onbekend0,0090,001

Loonkostenvergoeding veelal naar grotere bedrijven

De bedrijfstakken horeca, handel, verhuur, vervoer en nijverheid ontvingen tot en met september 2021 de meeste steun vanuit NOW-regelingen, met bijna drie kwart van het totale bedrag. Het grootste deel van deze loonkostenvergoedingen ging naar het grootbedrijf, met gemiddeld 36 procent over alle bedrijfstakken. Grootbedrijven zijn bedrijven met 250 of meer werkzame personen, die potentieel ook de hoogste loonkosten hebben. In vervoer en opslag (76 procent) en verhuur en overige zakelijke dienstverlening (58 procent) was het aandeel van grote bedrijven in de totale loonsteun in de betreffende bedrijfstak het hoogst van alle bedrijfstakken. Vervoer en verhuur kennen ook het grootste aandeel grootbedrijf onder de aanvragers.  

In de horeca en de handel was de loonsubsidie voor bedrijven met personeel gelijkmatiger verdeeld onder de bedrijven met een toekenning. Daar kregen middelgrote bedrijven met 10 tot 50 werknemers de meeste loonkostenvergoeding. In de horeca zijn relatief veel aanvragers in deze grootteklasse vergeleken met de meeste andere bedrijfstakken, in de handel was dit aandeel juist relatief laag.  

Verdeling bedragen NOW-regeling binnen top 5 bedrijfstakken, tot en met september 2021
 1 werkzaam persoon (%)2-9 werkzame personen (%)10-49 werkzame personen (%)50-249 werkzame personen (%)250 werkzame personen of meer (%)
Horeca1,316,535,817,828,6
Handel1,115,529,825,827,8
Verhuur en overige zakelijke diensten0,85,816,019,757,7
Vervoer en opslag0,32,99,211,276,4
Nijverheid (geen bouw)0,56,025,337,231,0

Vooral kleine bedrijven benutten vastelastenregelingen

Van de tegemoetkoming voor vaste lasten ging 39 procent naar kleine bedrijven met 2 tot en met 9 werkzame personen. Dit aandeel was het hoogst in de landbouw (69 procent). Daarna ontvingen middelgrote bedrijven tot 50 werknemers de meeste steun (31 procent). Met name in de horeca ging relatief veel geld naar middelgrote bedrijven (42 procent). Horeca behoort tevens tot de bedrijfstakken met het grootste aandeel aanvragers onder deze bedrijven.

Overigens konden alleen mkb-ondernemers tot en met het vierde kwartaal van 2020 een beroep doen op een vergoeding voor hun vaste lasten via de TVL-regeling, daarna stond dit ook open voor grotere bedrijven. 

Verdeling bedragen TOGS/TVL-regelingen binnen top 5 bedrijfstakken, tot en met september 2021
Bedrijfstak1 werkzaam persoon (%)2-9 werkzame personen (%)10-49 werkzame personen (%)50-249 werkzame personen (%)250 werkzame personen of meer (%)
Horeca9,336,042,111,31,4
Handel16,740,428,312,32,2
Cultuur, sport en recreatie27,936,126,09,01,1
Landbouw, bosbouw en visserij22,968,67,60,90,0
Verhuur en overige zakelijke diensten14,933,533,912,95,0

Ruim 1 miljard euro aanvullende steun sinds lockdown december

Vanwege de lockdown in december 2021 zijn de economische steunpakketten heropend om werkenden en ondernemers weer ondersteuning en zekerheid te bieden. Per medio januari 2022 is vanuit de NOW-5-regeling een tegemoetkoming van circa 750 miljoen euro toegekend. Dit is gebaseerd op ruim 22 duizend aanvragen van ondernemers waarbij het bedrag voorlopig is toegekend. Daarnaast is per medio januari 2022 ongeveer 350 miljoen euro toegekend vanuit de regeling TVL-Q4-2021. Daaraan lagen 23 duizend toegekende aanvragen ten grondslag.