Organisatiegraad werknemers daalt

In 2001 was een kwart van de werknemers met een baan van tenminste twaalf uur per week lid van een vakbond. Dit wordt de organisatiegraad genoemd. De laatste jaren daalt de organisatiegraad. Ouderen zijn relatief vaak lid van een vakbond. In de handel, horeca en zakelijke dienstverlening is de organisatiegraad laag.

Ontwikkeling organisatiegraad

In de loop der jaren is de organisatiegraad fors teruggelopen. In de periode 1950-1980 lag hij boven de 35 procent. Daarna zette een daling in. Begin jaren negentig deed zich een weer lichte stijging voor, maar na 1995 nam de organisatiegraad verder af van 28 naar 25 procent.

Organisatiegraad van werknemers, 15-64 jaar

Aantal werknemers stijgt sneller dan vakbondsleden

Het aantal vakbondsleden neemt gestaag toe. In 2001 waren het er ruim 1,5 miljoen. Dat was 100 duizend meer dan in 1992. De organisatiegraad daalde echter, omdat het totaal aantal werknemers veel sterker gestegen is: van 5,3 miljoen in 1992 naar 6,3 miljoen in 2001.

Organisatiegraad jongeren is laag

Er zijn relatief weinig jongeren lid van een vakbond. In 2001 bedroeg de organisatiegraad van 15-24-jarigen 11 procent. De organisatiegraad van 45-plussers was met 36 procent ruim drie maal zo groot. Ouderen zijn dus oververtegenwoordigd. Van de werknemers in de leeftijdsgroep 25-44 jaar was 22 procent lid van een vakbond.

Vakbondsleden naar leeftijd, 1992 en 2001

Ledenbestand vakbonden vergrijst

Het aandeel van de oudere vakbondsleden is gestegen van 31 procent in 1992 naar 44 procent in 2001. In dezelfde periode is het aandeel van de jongeren gedaald van 10 procent naar 6 procent. Ook in de leeftijdsgroep 25-44 jaar was sprake van een daling.

Organisatiegraad naar bedrijfstak, 2001

Organisatiegraad bij overheid hoog

Tussen de bedrijfstakken bestaan grote verschillen in organisatiegraad. Zo is bijvoorbeeld bij energie- en waterleidingbedrijven en de overheid de organisatiegraad hoog; bij het openbaar bestuur 41 procent en bij het onderwijs 36 procent. Ook in de bouwnijverheid zijn veel werknemers lid van een vakbond (39 procent). In de handel, horeca en zakelijke dienstverlening ligt de organisatiegraad beneden de 15 procent.

Jo van Cruchten en Rob Kuijpers